Περίπου 2,5 εκατομμύρια ευρώ αναμένεται να κοστίσει η λύση της απόσπασης και επανατοποθέτησης των αρχαιοτήτων από το σταθμό Βενιζέλου του μετρό Θεσσαλονίκης, την οποία θα εξετάσει το Κεντρικό Αρχαιολογικό Συμβούλιο (ΚΑΣ) έως το τέλος του έτους.
Σύμφωνα με πληροφορίες, η Αττικό Μετρό έχει σχεδόν ολοκληρώσει την απαιτούμενη μελέτη στην οποία θα βασιστεί η πρόταση που θα απευθύνει στο ΚΑΣ, προκειμένου να διευθετηθεί οριστικά το θέμα της προστασίας και ανάδειξης των αρχαιοτήτων.
Οι ίδιες πηγές αναφέρουν ότι η λύση της in situ διατήρησης των αρχαίων ευρημάτων, για την οποία γνωμοδότησε δύο φορές θετικά το ΚΑΣ, τον Σεπτέμβριο του 2015 και τον Ιανουάριο του 2017, έχει σημαντικό κόστος το οποίο ενδέχεται να υπερβεί τα 50 εκατομμύρια ευρώ.
Για να υλοποιηθεί η λεγόμενη κατά χώρα διατήρηση των αρχαίων στο σταθμό Βενιζέλου απαιτείται εκσκαφή σε βάθος 30 μέτρων, καθώς ο σταθμός πρέπει να κατασκευαστεί κάτω από τα ευρήματα. Σύμφωνα με πληροφορίες, μόνο το κόστος των εκσκαφών και των απαραίτητων συνοδευτικών εργασιών ανέρχεται σε δεκάδες εκατομμύρια ευρώ.
Επιπλέον κόστος θα προέκυπτε και από το γεγονός ότι η παράδοση του σταθμού Βενιζέλου θα γινόταν περίπου δύο χρόνια μετά την έναρξη λειτουργίας των υπόλοιπων σταθμών της βασικής γραμμής.
Η ευόδωση του σεναρίου αυτού προέβλεπε τη διακοπή λειτουργίας των σταθμών Νέος Σιδηροδρομικός Σταθμός, Δημοκρατίας και Αγία Σοφία, οι οποίοι θα έπρεπε να κλείσουν για χρονικό διάστημα μεταξύ 6 και 18 μηνών, μέχρι να ολοκληρωθούν απαραίτητες ηλεκτρομηχανολογικές εργασίες. Η διακοπή λειτουργίας των τριών σταθμών θα δημιουργούσε σοβαρά προβλήματα στις μετακινήσεις πολιτών, δεδομένου ότι βρίσκονται στο κέντρο της πόλης.
Σε κάθε περίπτωση το έργο, το οποίο ξεκίνησε να κατασκευάζεται το 2006, πρέπει να έχει ολοκληρωθεί έως το τέλος του 2023 για να μην προκύψει ζήτημα επιστροφής ευρωπαϊκών κονδυλίων και μάλιστα εντόκως.
Η κατασκευή των 13 σταθμών της βασικής γραμμής του μετρό Θεσσαλονίκης και των πέντε σταθμών που αποτελούν την επέκταση προς την Καλαμαριά, έχει χρηματοδοτηθεί από τρεις προγραμματικές περιόδους (Γ ΚΠΣ, ΕΣΠΑ 2007-2013 & 2014-2020).
Ο ρόλος του Δήμου Θεσσαλονίκης και οι μεγάλες καθυστερήσεις
Σημαντικό ρόλο στην αλλαγή του σχεδιασμού που εγκρίθηκε το 2014 για την ανάδειξη και προστασία των αρχαιοτήτων στο σταθμό Βενιζέλου, διαδραμάτισε ο Δήμος Θεσσαλονίκης.
Το καλοκαίρι του 2015 η δημοτική αρχή Θεσσαλονίκης έστειλε αίτημα στα υπουργεία Πολιτισμού και Υποδομών, ζητώντας την κατά χώρα διατήρηση των ευρημάτων.
Το Σεπτέμβριο του 2015 το ΚΑΣ γνωμοδότησε θετικά κατά πλειοψηφία επί της πρότασης του δήμου Θεσσαλονίκης, για λόγους υπέρτερου δημοσίου συμφέροντος.
Ωστόσο, από τότε έως σήμερα έχει γίνει ελάχιστη πρόοδος για την κατασκευή του σταθμού Βενιζέλου, ο οποίος θα αποτελέσει τον σημαντικότερο σταθμό για την ευρύτερη περιοχή του κέντρου της Θεσσαλονίκης. Εκτιμάται ότι θα εξυπηρετεί περίπου 7.000 επιβάτες κάθε ώρα αιχμής και 85.000 ημερησίως, ενώ όταν ολοκληρωθεί η κατασκευή των επεκτάσεων οι αριθμοί αυτοί θα αυξηθούν.
Μετά την γνωμοδότηση του ΚΑΣ για την in situ διατήρηση των αρχαιοτήτων, τον Ιούλιο του 2016 με απόφαση του τότε υπουργού Πολιτισμού, Αριστείδη Μπαλτά, συγκροτήθηκε πενταμελής ομάδα για τη σύνταξη μελέτης. Το Νοέμβριο του 2016 η μελέτη ολοκληρώνεται και δύο μήνες αργότερα λαμβάνει πράσινο φως από το ΚΑΣ.
Η προηγούμενη διοίκηση της Αττικό Μετρό λαμβάνει στη συνέχεια δύο αποφάσεις, τον Ιούνιο και τον Οκτώβριο του 2017, σχετικά με την εκπόνηση πρόσθετων μελετών και προκαταρκτικών εργασιών προκειμένου να υλοποιηθεί η λύση που αποφασίστηκε. Οι αποφάσεις, ωστόσο, κοινοποιούνται στον ανάδοχο του έργου με μεγάλη καθυστέρηση, τον Μάρτιο του 2019.
