Hεπικεφαλής της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας Κριστίν Λαγκάρντ έχει ήδη προβλέψει σημαντική ύφεση στην Ευρώπη εξ αιτίας της πανδημίας και της αναστολής της δραστηριότητας μίας σειράς επιχειρήσεων και, βεβαίως λόγω σημαντικής μείωσης της κατανάλωσης. Επίσης το Ινστιτούτο Bruegel, ανεβάζει το ύψος της ύφεσης αυτής για εφέτος στο 15%.
Όλη αυτή η δυσοίωνη προοπτική είναι φυσικό να επηρεάζει και την Ελλάδα, η οποία περνάει την δική της αγωνία σχετικά με το τι θα αποφασίσουν στην Ε.Ε. Είναι χαρακτηριστική η δήλωση του υπουργού Οικονομικών Χρ. Σταϊκούρα ότι οι συζητήσεις με τους θεσμούς για το θέμα συνεχίζονται αλλά το χρονικό όριο εξαντλείται. Ενώ αποκάλυψε ότι υπήρξε και στο παρελθόν διαφωνία της κυβέρνησης με τους θεσμούς για την μείωση του ΕΝΦΙΑ και για την προστασία της α’ κατοικίας.
Ειδικότερα στα καθ’ ημάς, το έντονο ελληνικό ενδιαφέρον για το τι θα περιλαμβάνουν για τις χώρες οι κοινοτικές διευκολύνσεις εξηγείται από τις προβλέψεις για την επόμενη ημέρα. Λ.χ. το ΙΟΒΕ υπολογίζει ότι η ύφεση θα κυμανθεί από 5% ένας 10% στην χειρότερη των περιπτώσεων. Ο δε γενικός διευθυντής του Ινστιτούτου καθηγητής Νίκος Βέττας παραδε΄χθηκε ότι ένα σημαντικό κόστος από την ύφεση αυτή θα την επωμισθούν επιχειρήσεις και νοικοκυριά.
Ενδεικτικό για την επόμενη ημέρα στην χώρα μας είναι το σημείο της σχετικής Έκθεσης του ΙΟΒΕ το οποίο, αναλύοντας την ύφεση στον λοιπό κόσμο παρατηρεί ότι «τα περιοριστικά μέτρα λειτουργίας επιχειρήσεων σε σημαντικούς εμπορικούς εταίρους της Ελλάδας (Ιταλία, Γερμανία, Τουρκία, Ηνωμένο Βασίλειο, Ισπανία, ΗΠΑ κ.ά.) θα επηρεάσουν τη ζήτηση ελληνικών προϊόντων, επομένως και την απασχόληση μεταποιητικών κλάδων. Ενώ η αναστολή επιβατικών πτήσεων εγχωρίως από και προς τις περισσότερες από τις ανωτέρω χώρες θα πλήξει τους κλάδους Τουρισμού και Μεταφορών».
Στις θετικές επιπτώσεις η Έκθεση περιλαμβάνει την ενίσχυση της απασχόλησης από την άυξηση της ζήτησης σε συγκεκριμένους κλάδους όπως στους κλάδους υγείας, κοινωνικής μέριμνας, δημιουργίας διαδικτυακών υπηρεσιών, ταχυμεταφορών (courier). Το ΙΟΒΕ με βαση τις εκτιμήσεις και τους υπολογισμούς του ανέπτυξε εναλλακτικά σενάρια για την απασχόληση για φέτος προσδιορίζοντας πάντως την αύξηση της ανεργίας , από περίπου 2 έως σχεδόν 4 ποσοστιαίες μονάδες.
Οι επιλογές της Ευρώπης για την αντιμετώπιση της βαθειάς οικονομικής κρίσης –που στην Αμερική οι οικονομολογοι την υπολογίζουν βαθύτερη και από την ύφεση του 1929- θα καθορίσουν τό μέλλον τόσο το δικό της αλλά και το δικό μας μαζί βεβαίως με τις πληγείσες άλλες χώρες του ευρωπαϊκού Νότου όπως η Ισπανία και η Ιταλία.
Εμμονή στην ...ελληνική λύση
Η ιταλική, κυρίως, πρόταση για ευρω-ομόλογα -που σημαίνει ότι η Ευρώπη ως σύνολο θα δανειστεί για τις χώρες που επλήγησαν περισσότερο, αντί να δανειστεί κάθε μία από τις χώρες αυτές ξεχωριστά- βρίσκει αντίθετη την Γερμανία –και την Ολλανδία βεβαίως- καθότι τα γερμανικά χρηματοδοτικά κεφάλαια που κυριαρχούν στην Ευρώπη αντιτίθενται σε μία «σοσιαλοποίηση» των κινδύνων δανεισμού. Το επιχείρημα είναι ότι αν μία χώρα επιθυμεί να διευρύνει το δημοσιονομικό της έλλειμμα –για την αντιμετώπιση της οικονομικής ζημίας λόγω της πανδημίας- θα πρέπει να πληρώσει η ίδια και το σχετικό κόστος. Πρόκειται για την ίδια λογική που η Γερμανία εφάρμοσε στην περίπτωση της Ελλαδας!
Στο Eurogroup της προπερασμένης εβδομάδας οι ηγέτες ττης ΕΕ συμφώνησαν να δημιουργήσουν ένα Ταμείο έκτακτης ανάγκης, πλην όμως απομένουν προς διευκρίνιση πολλές λεπτομέρειες που αποκαλύπτουν και τις μεγάλες διαφορές μεταξύ των ηγετών. Η άποψη του Προέδρου Μακρόν είναι ότι χρειάζεται ένα πακέτο διάσωσης των οικονομιών της ΕΕ που να αντιστοιχεί μεταξύ του 5%-10% του κονοτικού προύπολογισμού. Όμως η αύξηση του Προυπολογισμού αυτού εδώ και καιρό αποτελεί ένα απο τα επίμαχα θέματα συζήτησης μεταξύ των ευρωπαϊκών χωρών. Αν η ΕΕ απλώς δανειστεί για να δανείσει χωρές- μέλη, αυτό απλώς θα επιβαρύνει ακόμη περισσότερο τις υπερχρεωμένες χώρες όπως η Ιταλία, το Βέλγιο και η Ελλάδα.
Η κυβέρνηση χορηγεί ρευστότητα
Η στάση αυτή της Ευρωπαϊκής Ένωση, υπό την καθοδήγηση της Γερμανίας, έχει εξοργίσει του λαούς του ευρωπαϊκού Νότου. Είναι πολύ χαρακτηριστικό το εύρημα της έρευνα της GPO που διενεργήθηκε για λογαριασμό των «Παραπολιτικών» ότι η έλλειψη εμπιστοσύνης των πολιτών προς την ΕΕ κατά την διάκρεια της υγειονομικής κρίσης αυξήθηκε με το πλειοψηφικό ποσοστό (53,7%) να δηλώνει ότι δεν εχει εμπιστοσύνη στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Εκφράζοντας έτσι κυρίως τις αρνητικές απόψεις των πολιτών απέναντι στο Βερολίνο.
Πλέον η υγειονομική κρίση που έπληξε σχεδόν όλο τον πλανήτη δημιουργεί λόγω της παρατεταμένης, όπως φαίνεται, διάρκειας των μέτρων αντιμετώπισής της, ένα πολύ σοβαρό πρόβλημα για τις Οικονομίες όλων των κρατών. Πολύ περισσότερο για τις Οικονομίες των πιο ευάλωτων χωρών όπως είναι αυτές που που αντιμετωπισαν, πρόσφατα είτε τραπεζική κρίση είτε δημοσίου χρέους όπως η Ελλάδα.
Σύμφωνα με την Έκθεση του ΙΟΒΕ η ελληνική οικονομία εισέρχεται στη νέα κρίση με «υποκείμενα νοσήματα»: (α) διαρθρωτικές αδυναμίες, σε χαμηλή ανταγωνιστικότητα, (β) πολύ υψηλό δημόσιο χρέος και μεγάλο ποσοστό μη εξυπηρετούμενου ιδιωτικού χρέους.
Η κυβέρνηση η οποία αποδείχτηκε πρωτοπόρος, παγκοσμίως, στην αντιμετώπιση της πανδημίας, έχει ήδη εντάξει αρκετές από τις προτάσεις ξένων οικονομολόγων στην δική της στρατηγική για την αντιμετώπιση της επόμενης ημέρας και κυρίως για την ανάσχεση φαινομενων μεγέθυνσης της ανεργίας. Μερικά απο τα μέτρα αυτά:
-Η εξασφάλιση και η διάθεση ρευστότητας στην αγορά που θα στηρίξει την Οικονομία. Όπως εχει πει ο αρμόδιος υπουργός Χρ.Σταϊκούρας η ΕΚΤ θα αγοράσει ελληνικά ομόλογα ύψους 12 δισεκατομμυρίων ευρώ, ενώ έχει ήδη αποκλιμακωθεί το κόστος δανεισμού του Ελληνικού Δημοσίου, και κατ’ επέκταση των ελληνικών επιχειρήσεων και τραπεζών, με ό,τι θετικό αυτό συνεπάγεται για τη ρευστότητα της πραγματικής οικονομίας.
-20.000 επιχειρήσεις έχουν ήδη ζητήσει την άρση της αναστολής του προσωπικού τους και θα υπάρξουν πολλές ακόμη «όταν θα αρχίσει να ανοίγει η οικονομία». Το κράτος, στους εργαζόμενους που δεν θα τους πάρει (πίσω) η επιχείρηση ή δεν θα λειτουργεί η επιχείρηση, θα συνεχίσει να τους καταβάλει το χρηματικό ποσό που έχει συμφωνηθεί αλλά όταν ένας επιχειρηματίας ζητήσει πίσω τον εργαζόμενο, το κράτος θα συνεισφέρει για τον αριθμό των ημερών που δεν είναι σε εργασία.
- Από τις αρχές Μαΐου θα έχουν τη δυνατότητα οι πληττόμενες επιχειρήσεις να λαμβάνουν δάνεια ύψους έως το 25% του τζίρου τους από τις τράπεζες,
Το εν λόγω τραπεζικό προϊόν θα μπορούν να λάβουν οι επιχειρήσεις που είναι ενήμερες τραπεζικά, δηλαδή όσες πλήρωναν κανονικά τις δόσεις τους έως το τέλος του 2019.
Επίσης, δικαίωμα δανειοδότησης θα έχουν και οι επιχειρήσεις που έχουν ρυθμίσει τα δάνειά τους και πληρώνουν κανονικά τις δόσεις τους. Η κάλυψη δεν θα γίνεται με υποθήκες ακινήτων. Επίσης οι τράπεζες έχουν τη δυνατότητα για δανειοδότηση και άνω του 25%.
-Έχει υπογραφεί η ΚΥΑ για την χορήγηση των 800 ευρώ και στις επιχειρήσεις που απασχολούν έως 20 άτομα.
-Επιπλέον θα κατατεθεί συμπληρωματικός προϋπολογισμός, με την αύξηση του τακτικού αποθεματικού του Υπουργείου Οικονομικών κατά 4 δισ. ευρώ.
Χωρίς να χρειαστεί, ταμειακά, οποιαδήποτε παρέμβαση στο «μαξιλάρι ασφαλείας». Όπως ανέφερε και ο Πρωθυπουργός, το σύνολο των μέτρων, από τον κρατικό προϋπολογισμό και ευρωπαϊκούς πόρους, διαμορφώνεται πλέον, μέχρι σήμερα, στα 10 δισ. ευρώ.
-Θα τύχουν υποστήριξης όλοι όσοι έχουν κρατήσει μέχρι στιγμής ζωντανή την Οικονομία όπως οι εργαζόμενοι στα είδη τροφίμων, σε κρίσιμες δημόσιες υπηρεσίες, ενώ, βεβαίως το σύστημα Δημόσιας Υγείας ενισχύεται και αναμορφώνεται.
- Θα εξασφαλιστεί ενίσχυση για πληγέντα νοικοκυριά, ανέργους ενώ ιδιαίτερη φορολογική μεταχείριση θα έχουν οι έχοντες απώλειες σε εισόδημα. Ειδικότερα το φορολογικό καθεστώς είναι υπό αναθεώρηση σε όλα σχεδόν τα ευρωπαίκά κράτη, με μειώσεις στους φόρους των μισθωτών υπηρεσιών και των επιχειρήσεων που έχουν δει τους τζίρους τους να συρρικνώνονται, έτσι ώστε να αποφύγουν να επιλέξουν την λύση των απολύσεων. θα υπάρξουν διευκολύνσεις και ρυθμίσεις στην πληρωμή φόρων από τους πολίτες. Ειδικότερα για τις πληρωμές φόρων, ο υπουργός Οικονομικών έχει δηλώσει ότι «προφανώς θα υπάρξουν διευκολύνσεις» και αναφέρθηκε συγκεκριμένα τόσο σε ρυθμίσεις όσο και σε δόσεις
Εξυπακούεται ότι οι ενισχύσεις και διευκολύνσεις θα περιοριστούν μόλις μειωθούν τα ποσοστά της ανεργίας, όπως άλλωστε έχει δηλώσει ο αρμόδιος υπουργός κ. Σταϊκούρας.
