Μία ομάδα τουριστών στο μουσείο στο Βατικανό παρατηρεί ότι όλα τα αγάλματα της αρχαιότητας έχουν μικρά μόρια και αρχίζει μία ενδιαφέρουσα συζήτηση μεταξύ της ομάδας και της ξεναγού, που παρουσιάζει η DW.
H ομάδα των τουριστών βρίσκεται μπροστά στο Σύμπλεγμα του Λαοκόοντος. Το μαρμάρινο γλυπτό δείχνει τον Τρώα ιερέα Λαοκόοντα και τους δύο γιούς του και κάπως έτσι ξεκινά η συζήτηση για τα μικρά μόρια στα αγάλματα.
Λέγεται ότι είχε ο Λαοκόοντας συμβουλέψει τους συμπατριώτες του να μην φέρουν μέσα στην πόλη τον Δούρειο Ίππο, καθώς ο ίδιος υποπτευόταν κάποιο τέχνασμα των πολιορκητών και είχε δίκιο. Μέσα στον Δούρειο Ίππο κρύβονταν Έλληνες πολεμιστές που στη συνέχεια επισφράγισαν την πτώση της Τροίας. Αυτή ήταν η βούληση των θεών και επειδή ο Λαοκόοντας πήγε να τους χαλάσει τα σχέδια με την προειδοποίηση του, οι θεοί έστειλαν φίδια να στραγγαλίσουν τον ίδιο και τα παιδιά του.
Το Σύμπλεγμα του Λαοκόοντος είναι γλυπτό, μνημειακό μαρμάρινο έργο, της ύστερης ελληνιστικής περιόδου που φυλάσσεται σήμερα στα μουσεία του Μουσεία Βατικανού
Όσο συναρπαστική και εάν ακούγεται αυτή η ιστορία από την αρχαιότητα, η λεπτομέρεια με το μικρό μόριο τραβάει το μάτι της ομάδας που παρατηρούν ότι το ίδιο συμβαίνει με όλα τα αγάλματα στο μουσείο.
«Γιατί πιστεύετε ότι οι γλύπτες της αρχαιότητας εξόπλιζαν τους άνδρες τόσο σεμνά;» τους ρωτάει η ξεναγός. «Χμμ, ήμουν γυναικολόγος», απαντάει χαριτολογώντας μια Ολλανδή τουρίστας, «και δεν με απασχολούσε ιδιαίτερα το υπογάστριο των ανδρών». Και στη συνέχεια η προσθέτει: «Αν και μιλώντας στατιστικά, τα μόρια των ανδρών του νότου λέγεται ότι είναι μικρότερα από αυτά των ανδρών του βορρά.»
Τι λέει η ξεναγός στο Βατικανό για τα μικρά μόρια στα αγάλματα
Σίγουρα δεν ήταν αυτός ο λόγος, διευκρινίζει η αρχαιολόγος και ξεναγός Κιάρα Γκιάττι. «Για τους αρχαίους Έλληνες και Ρωμαίους τα μεγάλα γεννητικά όργανα θεωρούνταν άσχημα», εξηγεί. «Οι λιθοξόοι έφτιαχναν μόνο μικρά γεννητικά όργανα γιατί ήθελαν να καταστήσουν σαφές ότι αυτή η μορφή είναι ένας σκεπτόμενος άνθρωπος που δρα εκλογικευμένα και έχει τα ένστικτά του υπό έλεγχο». Ο αρχαίος άνδρας είχε υψηλό βαθμό αυτοκυριαρχίας και ελέγχου, σε αντίθεση με τους βαρβάρους και ορισμένους Θεούς όπως ο Διόνυσος, ο θεός του κρασιού, της ηδονής και της έκστασης. Πάντα τον συνόδευσαν οι Σάτυροι ή αλλιώς Φαύνοι, πλάσματα που είχαν χαρακτηριστικά ανθρώπου και τράγου. Γιόρταζαν σε εξωφρενικές γιορτές μαζί με τις νύμφες των δασών.
«Αυτοί οι θεοί και τα πνεύματα του δάσους ήταν φιλήδονα, επομένως και τα γεννητικά τους όργανα απεικονίζονταν αναλόγως μεγάλα», λέει η ξεναγός. Στη μυθολογία ο γιός του Διονύσου, ο Πρίαπος, τον οποίο απέκτησε με τη θεά του έρωτα Αφροδίτη, είχε το μεγαλύτερο μόριο και οι βοσκοί που τον μεγάλωσαν τον λάτρεψαν ως θεό της γονιμότητας λόγω του εντυπωσιακού μεγέθους του γεννητικού του οργάνου. Το μικρό μόριο ως ιδανικό πρότυπο ομορφιάς ήταν ελληνική υπόθεση. Ο κωμωδός της αρχαιότητας, ο Αριστοφάνης, έγραψε πριν από 2400 χρόνια πώς πρέπει να είναι το ιδανικό αντρικό σώμα: «Γυαλιστερό στήθος, ανοιχτόχρωμο δέρμα, φαρδείς ώμοι, μικροσκοπική γλώσσα, δυνατοί γλουτοί και μικρό πέος».
Τοιχογραφία με τον Πρίαπο, Casa Dei Vettii, Πομπηία / wikipedia
Οι Ρωμαίοι υιοθέτησαν αυτή την αντίληψη, όπως αργότερα και καλλιτέχνες της Αναγέννησης, όπως ο Μικελάντζελο και ο Ραφαήλ, ενθουσιάστηκαν με τα τέλεια διαμορφωμένα αριστουργήματα της αρχαιότητας και τα χρησιμοποιούσαν ως πρότυπα. Για παράδειγμα ο Δαβίδ του Μιχαήλ Άγγελου, που φιλοτεχνήθηκε από το 1501 ως το 1504, και μπορεί κανείς να τον θαυμάσει στην Πινακοθήκη της Ακαδημίας στη Φλωρεντία, έχει επίσης μικροσκοπικό μόριο. Είναι γεγονός ότι στην αρχαιότητα τα μεγάλα μήκη θα προκαλούσαν αισθητική φρίκη, λέει η ξεναγός.
