Το άκρως ενδιαφέρον στη σημερινή συγκυρία είναι ότι για πρώτη φορά η χώρα κυβερνάται από έναν αδιαμφισβητήτως φιλελεύθερο πολιτικό ηγέτη.
Διότι ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης είναι από άποψη νοητικής διαμορφώσεως κατ’ εξοχήν φιλελεύθερος πολιτικός. Οχι απλώς διότι η ιδεολογική αναφορά του είναι ο Ελευθέριος Βενιζέλος, αλλά διότι εμφορείται από πηγαία διάθεση ανατροπής παλαιοτέρων συμβάσεων, πρακτικών και αντιλήψεων.
Φιλελεύθερος πρωθυπουργός ήταν και ο Κωνσταντίνος Μητσοτάκης, αλλά η προσπάθεια που ανέλαβε για μια μετάλλαξη εκ βάθρων της Ελλάδος απέβη άκαρπος. Οπως επίσης πρωθυπουργός φιλελευθέρας διαμορφώσεως ήταν και ο κ. Αντώνης Σαμαράς, αλλά μιας πιο παραδοσιακής μορφής, με έντονα διακριτή την εθνική –κατ’ άλλους εθνικιστική– αντίληψη.
Από την άλλη πλευρά, ο ιδεολογικός πυρήνας της Ν.Δ. είχε προσδιορισθεί από ιδρύσεώς της ως «κοινωνικός φιλελευθερισμός» – μια προσπάθεια δηλαδή συνθέσεως δύο διαφορετικών αντιλήψεων. Εξ ου και η θεωρία περί μεσαίου χώρου, όπως και η καθιέρωση του όρου «Κεντροδεξιά». Ο κ. Μητσοτάκης –παρά τα διάφορα αντιπολιτευτικά στα οποία επιδίδεται ο ΣΥΡΙΖΑ– επιχειρεί να ενσωματώσει στην πολιτική του κοινωνική διάσταση, με σύμπραξη και του επιχειρηματικού παράγοντος. Κάποιοι θα πουν πως πρόκειται για απόπειρα τετραγωνισμού του κύκλου, αλλά αυτό μέλλει να αποδειχθεί αργότερα.
Εάν υπάρχει κάποιο κοινό στοιχείο φιλελευθερισμού και Αριστεράς, είναι ότι αμφότερες οι τάσεις εμφορούνται από επαναστατικό, ανατρεπτικό πνεύμα. Στην πρώτη περίπτωση η ανατροπή επιβάλλεται από τις ανώτατες οικονομικώς τάξεις, ενώ στη δεύτερη μετέχουν οι «μη προνομιούχες», όπως τις προσδιόρισε ο Ανδρέας Παπανδρέου. Το θεωρητικό υπόβαθρο διαμορφώνουν πάντα διανοούμενοι από τη μεσαία τάξη.
Επί της ουσίας, τόσο ο φιλελευθερισμός όσο και η Αριστερά –μεταμαρξιστική ή ορθόδοξη– είναι δύο όψεις του ιδίου νομίσματος, που ετέθη σε κυκλοφορία από το Νομισματοκοπείο του Διαφωτισμού, τον 18ο αιώνα. «Απόκρυφες συγγένειες» των δύο τάσεων είναι ανιχνεύσιμες. Διόλου τυχαίο ότι δύο Ελληνες ακαδημαϊκοί, διανοούμενοι πολιτικοί, ο Κωνσταντίνος Τσάτσος και ο Παναγιώτης Κανελλόπουλος, μετά τον ανταρτοπόλεμο απέρριπταν την «υλιστική αντίληψη» από την οποία εμφορούνται τόσο οι κομμουνιστές όσο και οι φιλελεύθεροι.
Στις κοινοβουλευτικές δημοκρατίες οι αλλαγές επιχειρούνται διά της διαμορφώσεως του καταλλήλου νομικού πλαισίου. Λόγω του μνημονίου που υιοθέτησε ο πρόεδρος του ΣΥΡΙΖΑ Αλέξης Τσίπρας, και προκειμένου να παραμείνει η Ελλάδα στο ευρώ, η όλη του προσπάθεια είχε εξόχως περιορισμένα αποτελέσματα.
Σήμερα η κυβέρνηση του Κυριάκου Μητσοτάκη επιδίδεται στη δημιουργία φιλελεύθερου νομικού πλαισίου. Η επιτυχία του εγχειρήματος εξαρτάται από τη δεξιότητα των ασκούντων την εξουσία, από το ποσοστό κοινωνικής αποδοχής, από την πολιτική και οικονομική συγκυρία στην Ευρώπη και, κυρίως, από τις αποσταθεροποιητικές τάσεις που κυριαρχούν στην περιοχή. Ως πείραμα, αναμφιβόλως παρουσιάζει μείζον ενδιαφέρον. Μια περιπέτεια είναι άλλωστε τόσο η ζωή όσο και η πολιτική.
Εφημ. ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ
