Η Μετατροπή της Ενεργειακής σε Διατροφική Κρίση

Η Μετατροπή της Ενεργειακής σε Διατροφική Κρίση

Οι πληθωριστικές πλέον τιμές της ενέργειας στην Ευρώπη, προκαλούν βαρύτατα πλήγματα στις βιομηχανίες της ηπείρου, υποθάλποντας μία άλλη δραματικά χειρότερη κρίση, από την στιγμή που οι δύο μεγαλύτεροι προμηθευτές των Ευρωπαίων αγροτών σε λιπάσματα, η Λευκορωσσία και η Ρωσσία διακόπτουν τις εξαγωγές τους.

Η συγκεκριμμένη εξέλιξη εγκυμονεί σοβαρούς κινδύνους για την παγκόσμια αλυσσίδα παραγωγής τροφίμων, με πρώτο και χειρότερο θύμα την Ευρώπη.
Οι Βιομηχανίες της Ε.Ε.

Οι ισχυρές πιέσεις στο μέτωπο της αγοράς ενέργειας που ωθούν πληθωριστικά τις τιμές σε δυσθεώρητα επίπεδα, προκαλούν τον όλεθρο στις βιομηχανίες της Ευρώπης και ειδικά σε εκείνες που λόγω δραστηριότητας αποτελούν μονάδες έντασης ενέργειας από πλευράς κατανάλωσης. Οι βιομηχανίες αλουμινίου και οι χαλυβουργίες τίθενται εκτός λειτουργίας λόγω κόστους, οι χημικές μονάδες μετακινούνται εκτός Ευρώπης και κυρίως στις ΗΠΑ, ενώ ο μεγαλύτερος όμιλος χημικών, η BASF, σχεδιάζει μόνιμη και δραστική συρρίκνωση της παραγωγικής της δυναμικότητας στην Ε.Ε.

Στο περιθώριο αυτών των οπωσδήποτε δυσμενών εξελίξεων, σοβεί ένα εξαιρετικά σοβαρότερο πρόβλημα, σε σχέση με την πληττόμενη βιομηχανική δραστηριότητα, με αφορμή την διακοπή λειτουργίας των μονάδων παραγωγής λιπασμάτων λόγω του ενεργειακού κόστους. Από την άλλη πλευρά μειώνονται απελπιστικά οι εισαγωγές λιπασμάτων από τους δύο μεγαλύτερους προμηθευτές, την Λευκορωσσία και την Ρωσσία, δύο χώρες που έχουν υποστεί σκληρές κυρώσεις από την Ε.Ε. Οι λευκορωσσικές και οι ρωσσικές χημικές βιομηχανίες εφαρμόζουν σκληρά αντίποινα σε βάρος των Ευρωπαίων, διακόπτοντας τις εξαγωγές λιπασμάτων προς τις χώρες τους και παρά τις συνεχείς διαβεβαιώσεις των αξιωματούχων των Βρυξελλών ως προς το γεγονός ότι τα συγκεκριμμένα προϊόντα δεν υπόκεινται σε καθεστώς κυρώσεων, οι εξαγωγείς δεν ανταποκρίνονται. 

Το μέγεθος της Παραγωγής

Η Ρωσσία κατέχει το 45% της διεθνούς παραγωγής νιτρικής αμμωνίας, σύμφωνα με το Ινστιτούτο Αγροτικής και Εμπορικής Πολιτικής (Institute for Agriculture and Trade Policy), αλλά ταυτόχρονα κατέχει και το 18% της αντίστοιχης παγκόσμιας καυστικού καλίου (ποτάσσας), όπως και το 14% των διεθνών εξαγωγών φωσφάτης. Η Λευκορωσσία αποτελεί επίσης βασικό εξαγωγέα λιπασμάτων, ειδικά στο καυστικό κάλιο, αλλά η χώρα έχει υπαχθεί σε καθεστώς κυρώσεων από την Ε.Ε. από το 2021, λόγω των καταγγελιών για παραβιάσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και σε αντίθεση με την Ρωσσία οι βιομηχανίες λιπασμάτων της έχουν υπαχθεί στις ευρωπαϊκές κυρώσεις. Πρόκειται για μία ατυχή σύμπτωση για την ευρωπαϊκή αγροτική παραγωγή και την διατροφική ασφάλεια της ηπείρου, από την στιγμή που εξανεμίζονται οι εξαγωγές των βασικών προμηθευτών της. 

Οι αλυσσίδες αξίες, δηλαδή οι σειρές των διαδοχικών σταδίων που απαιτούνται για την δημιουργία των τελικών προϊόντων, έχουν φθάσει σε απίστευτα υψηλό βαθμό ολοκλήρωσης, κατά τον διευθύνοντα σύμβουλο του νορβηγικού ομίλου YARA INTERNATIONAL, βασικού παραγωγού λιπασμάτων. Εάν απλούστατα κάποιος παρατηρήσει έναν χάρτη της Ευρώπης, διαπιστώνει ότι η γειτονική της Ρωσσία κατέχει τους φυσικούς πόρους, με συνέπεια οι αλυσσίδες αξία να εξελίσσονται επί δεκαετίες προς την ολοκλήρωσή τους. Ακόμα και στις χειρότερες περιόδους του Ψυχρού Πολέμου τα προϊόντα των ρωσσικών χημικών βιομηχανιών εξάγονται απρόσκοπτα προς τις υπόλοιπες χώρες της Ευρώπης. 

Απερίσκεπτες Ενέργειες

Όπως και στην περίπτωση του φυσικού αερίου οι Ευρωπαίοι αποδεικνύονται πρόθυμοι να προβούν σε άστοχες ενέργειες, χωρίς να εφαρμόσουν ορθολογική σκέψη και να προγραμματίσουν εκ των προτέρων την αντίδρασή τους. Τελικά και κατόπιν εορτής κινούνται προς την αναζήτηση εναλλακτικών προμηθευτών  και στρέφονται προς το Μαρόκκο που καλύπτει το 40% των ευρωπαϊκών εισαγωγών σε φωσφάτη και διαθέτει τις δυνατότητες να αυξήσει σημαντικά τον όγκο των εξαγωγών του προς την γηραιά ήπειρο. 

Μία άλλη επιλογή αποτελεί η Κεντρική Ασία και ειδικά το Ουζμπεκιστάν, που εξάγει μεγάλους όγκους λιπασμάτων προς την Ασία και την Μέση Ανατολή, αλλά διαθέτει την δυνατότητα να εξυπηρετήσει και την Ευρώπη, με τους αρμόδιους υπουργούς της Ε.Ε. να έχουν σύντονες επαφές με τους ομολόγους τους στο Ουζμπεκιστάν. Η τρέχουσα κατάσταση εμφανίζει από την μία πλευρά την δραστική συρρίκνωση της παραγωγής λιπασμάτων στην Ευρώπη, λόγω των εκρηκτικών τιμών της ενέργειας και από την άλλη την διακοπή των σχετικών εξαγωγών της Ρωσσίας, μετά την επιβολή των κυρώσεων. Ενδεχομένως οι Ευρωπαίοι δεν είχαν προϋπολογίσει αντίποινα αυτής της μορφής από την στιγμή που τα λιπάσματα δεν υπόκεινται σε καθεστώς κυρώσεων, αν και ο κοινούς νούς αντιλαμβάνεται πως το επέβαλλαν οι συνθήκες. Οι επιλογές αυτές καταλήγουν στο να καταστήσουν την Ευρώπη εξαιρετικά ευάλωτη σε διατροφικά πλήγματα, διευρύνοντας δραματικά την έκθεσή της σε μία άλλη επικίνδυνη εξάρτηση.

Προς το παρόν δεν διαφαίνεται κάποια βιώσιμη άμεση λύση στο πρόβλημα και ενδεχομένως βραχυπρόθεσμα να μην υπάρξει, αφού και ακόμα εάν οι ελλείψεις από την Λευκορωσσία και την Ρωσσία αποκατασταθούν με εισαγωγές από άλλους παραγωγούς, οι τιμές θα εκτοξευθούν. Όπως η στροφή από το φυσικό αέριο των ρωσσικών αγωγών προς το αντίστοιχο υγροποιημένο (LNG), προκαλεί έκρηξη των τιμών, ένα ανάλογο φαινόμενο στα λιπάσματα θα τροφοδοτήσει ανοδικά τον ήδη επικίνδυνο πληθωρισμό. 


Ο Παγκόσμιος Εθισμός και το Κόστος

Σε πρόσφατη έκθεσή του το Ινστιτούτο Αγροτικής και Εμπορικής Πολιτικής (Institute for Agriculture andTrade Policy), επισημαίνει πως η βιώσιμη αγροτική παραγωγή στην υδρόγειο, χαρακτηρίζεται από τον εθισμό της στα λιπάσματα, τα οποία όμως εμφανίζουν απότομη άνοδο των τιμών τους. Η ομάδα των χωρών του G20 έχει επιβαρυνθεί το 2021 με το διπλάσιο κόστος λιπασμάτων σε σχέση με το 2020, δηλαδή σε περίοδο πριν την έκρηξη της κρίσης στην Ουκρανία. Το κόστος πρόκειται να τριπλασιασθεί κατά το 2022, με την επιβάρυνση να αυξάνεται κατά $21,8 δισεκατομμύρια επιπλέον, ενώ λόγου χάρη η Βρεταννία έχει καταβάλλει επιπλέον $144 εκατομμύρια για εισαγωγές λιπασμάτων και η Βραζιλία επιπλέον $3,5 δισεκατομμύρια για τον ίδιο σκοπό.  

Οπωσδήποτε μεγάλο μέρος του αυξημένου κόστους οφείλεται στις πληθωριστικές τιμές της ενέργειας, από την στιγμή που οι βιομηχανίες λιπασμάτων αποτελούν μονάδες ενεργειακής έντασης. Όμως η πραγματικότητα, πέραν των αντιξοοτήτων, φέρει την παγκόσμια διατροφική αλυσσίδα και ειδικά το τμήμα που συνδέεται με την Ευρώπη σε δυσχερέστατη θέση. 

Η Ρωσσία συνεχίζει πάντως να εφοδιάζει χωρίς προβλήματα τις χώρες της Αφρικής, αυξάνοντας μάλιστα τους όγκους των εξαγωγών, ενώ η Ευρώπη δεν έχει καμμία δυνατότητα να υπαναχωρήσει σε κάποιες έστω κυρώσεις χωρίς να καταρρακώσει και τα τελευταία ψήγματα της αξιοπιστίας της. Ορισμένοι όμως που συμπλέουν με τις διαπιστώσεις του Ινστιτούτου Αγροτικής και Εμπορικής Πολιτικής (Institute for Agriculture andTrade Policy), με επίκεντρο το εθισμό της αγροτικής παραγωγής στα λιπάσματα, διαβλέπουν νέες ευκαιρίες στην συγκεκριμμένη κρίση για την προώθηση λύσεων απεξάρτησης. 

Η ολλανδική κυβέρνηση λόγου χάρη σκοπεύει να μειώσει κατά 70% τις εκπομπές αζώτου από τον τομέα της αγροτικής παραγωγής με σαρωτικό περιορισμό της χρήσης λιπασμάτων, προκαλώντας όμως τις μαζικές διαδηλώσεις των αγροτών. Τα γεγονότα πάντως στην Κεϋλάνη (Σρι-Λάνκα), όπου επιχειρείται απότομη κατάργηση σχεδόν της χρήσης λιπασμάτων, ώστε να επιτευχθεί δραστική μείωση του κόστους παραγωγής, πιστοποιούν ότι αποφάσεις αυτής της μορφής έχουν τα αντίθετα από τα προσδοκώμενα αποτελέσματα, ειδικά όταν επιβάλλονται αιφνιδιαστικά. 

Τα προβλήματα που ανακύπτουν, συντελούν και αυτά στην παύση πληρωμών της χώρας και στην αναγκαστική προσφυγή για την διάσωσή της στο Διεθνές Νομισματικό Ταμείο, ενώ με την έννοια αυτή ο εθισμός στα λιπάσματα αποδεικνύεται εξίσου ισχυρός με τον ανάλογο στο φυσικό αέριο. Κατά συνέπεια μία κρίση που προκαλείται από την καταθλιπτική εξάρτηση από τους ξένους προμηθευτές, ίσως οδηγεί στην μείωση της εξάρτησης από συγκεκριμμένους, εντείνοντας όμως την ανάλογη από άλλους και στην άνοδο του κόστους. 

googlenews

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΑΚΟΜΗ

 
 
 

 

logo m

 

 


©2024 YSTEROGRAFONEWS - ΟΡΟΙ ΧΡΗΣΗΣ  ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑ


© 2014-2024 YSTEROGRAFO NEWS