Η ανάδειξη της Τουρκίας σε «πολύτιμο ενδιάμεσο» στην κρισιμότερη φάση του πολέμου στην Ουκρανία, από την κατάσταση της ανυποληψίας στην οποία την είχαν κατατάξει κάποιοι πολύφερνοι ηγέτες της Δύσεως, περιλαμβανομένων και κάποιων εγχωρίων εκ των πολιτικών μας ηγετών, προκάλεσε δυσάρεστη έκπληξη στην Αθήνα.
Διόλου παράδοξο, εάν ληφθεί υπόψη ότι ο πόλεμος που εξακολουθεί να μαίνεται στην Ουκρανία αντιμετωπίσθηκε από την ελληνική κυβέρνηση –και όχι μόνον-– ως ευκαιρία επιδείξεως νομιμοφροσύνης προς τις ΗΠΑ και την Ε.Ε. επ’ ελπίδι εξασφαλίσεως στηρίξεως για τα προβλήματα που αντιμετωπίζει από την Τουρκία.
Η άνευ όρων σύμπλευση της Ελλάδος με τη Δύση στο θέμα της Ουκρανίας είναι ιστορικώς απολύτως ευεξήγητη. Διότι η μεν Επανάσταση του 1821 υπήρξε το θαυμαστό εγχείρημα των Ελλήνων, αλλά η δημιουργία Ανεξαρτήτου Κράτους της Ελλάδος υπήρξε επεισόδιο της ευρωπαϊκής διπλωματίας.
Το γεγονός αυτό αποτυπώθηκε με τις ονομασίες που υιοθέτησαν τα τρία πρώτα κόμματα –αγγλικό, γαλλικό, ρωσικό– αναλόγως της εξαρτήσεώς τους από τις τρεις προστάτιδες δυνάμεις. Καταφύγιο στη στήριξη δυτικής μεγάλης δυνάμεως επιδίωκε πάντοτε η Ελλάς, και θεώρησε πως το επέτυχε εντασσόμενη στο ΝΑΤΟ και στην Ε.Ε., επιδιδόμενη σε έναν αγώνα προσομοιώσεως προς τη Δύση, με σχετική επιτυχία.
Αλλά και η στάση της Τουρκίας είναι απολύτως συμβατή με το ιστορικό της παρελθόν –το οθωμανικό, το κεμαλικό– και το μετακεμαλικό παρόν της. Από τη στιγμή που η μικρή νομαδική φυλή των Ογούζ με επικεφαλής τον Ερντογλου ξεκίνησε από τις πηγές του Ευφράτη και διασχίζοντας τις στέπες της Μικράς Ασίας προς δυσμάς έφθασε έως τα περίχωρα της Βιέννης το 1529, επί Σουλεϊμάν του Μεγαλοπρεπούς, οι Οθωμανοί συνήψαν διάφορες συμμαχίες.
Μάλλον ο πρόεδρος Ερντογάν υιοθετεί την άποψη του Λόρδου Πάλμεστον πως «δεν υπάρχουν μόνιμες συμμαχίες, υπάρχουν μόνιμα εθνικά συμφέροντα».
Η πρώτη «ανίερη συμμαχία» ήταν στα μέσα του 14ου αι. όταν ο Οθωμανός σουλτάνος Οχράν παντρεύτηκε τη Θεοδώρα, την κόρη του αυτοκράτορα του Βυζαντίου Ιωάννη Καντακουζηνού.
Οπως επίσης «μέγα σκάνδαλο» υπήρξε η συμμαχία του Σουλεϊμάν του Μεγαλοπρεπούς με τον «χριστιανικότατο» βασιλέα των Γάλλων Φραγκίσκο Α΄ το 1538. Και όταν τελικώς η κεμαλική πλέον Τουρκία εντάχθηκε στο ΝΑΤΟ πάντα διατήρησε μια σχετική ανεξαρτησία.
Από άποψη πολιτική, η κρίση του ουκρανικού ζητήματος είναι η αρχή μιας διαπάλης μεγάλης κλίμακος για τη διαμόρφωση μιας «νέας τάξεως πραγμάτων» σε επίπεδο παγκόσμιο. Η Ελλάδα προεξόφλησε τη νίκη του προέδρου Μπάιντεν στην επιδίωξη των ΗΠΑ και των συμμάχων τους για επιβολή της αμερικανικής μονοκρατορίας στον πλανήτη.
Το αμερικανικό όμως εγχείρημα δημιουργεί αντισυσπειρώσεις ανομοιογενείς πολιτικά και ιδεολογικά, που όμως επί της ουσίας τάσσονται υπέρ ενός πολυκεντρικού παγκόσμιου συστήματος.
Η Τουρκία παραμένοντας σταθερά στο ΝΑΤΟ αναμένει τις εξελίξεις. Δεν είναι ο «επιτήδειος ουδέτερος», κατά τη φράση του συρμού. Μάλλον ο πρόεδρος Ερντογάν υιοθετεί την άποψη του Λόρδου Πάλμεστον πως «δεν υπάρχουν μόνιμες συμμαχίες, υπάρχουν μόνιμα εθνικά συμφέροντα». Ο χρόνος θα δείξει τελικώς ποιος τάχθηκε με τη σωστή πλευρά της Ιστορίας.
Εφημ. ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ
