Η διαχείριση της πανδημίας, τα στοιχήματα της επομένης ημέρας και η στήριξη της Υγείας τέθηκαν επί τάπητος στο συνέδριο Athens Health Summit
Κατά τη δεύτερη ημέρα του συνεδρίου οι ομιλητές εστίασαν στη διαχείριση της πανδημίας στην Ελλάδα και με το βλέμμα στραμμένο στο μέλλον, συζητήθηκαν οι ευκαιρίες και οι δυνατότητες που έχουμε να οικοδομήσουμε ένα ανθεκτικό και ισχυρό σύστημα υγείας στην μετά COVID εποχή.
Back up στις ΜΕΘ με 7.000 εκπαιδεύσεις σε 5 χρόνια
H καθηγήτρια Πνευμονολογίας και Εντατικής Θεραπείας του ΕΚΠΑ, Αναστασία Κοτανίδου, αναφέρθηκε στην ανάγκη εκπαίδευσης του ιατρικού και νοσηλευτικού προσωπικού για τη στελέχωση των Μονάδων Εντατικής Θεραπείας, τονίζοντας πως «στόχος είναι να εκπαιδεύσουμε 7.000 άτομα στα επόμενα 5 χρόνια για να έχουμε ένα back up στο έργο που γίνεται στις ΜΕΘ».
Παράλληλα, τόνισε πως είναι πολύ σημαντικό να αποσυμφορήσουμε τις ΜΕΘ, για τα περιστατικά που είναι πιο χρόνια. «Χρειάζεται ανάπτυξη κρεβατιών για τις πιο χρόνιες παθήσεις και σε αυτόν τον τομέα θα είναι χρήσιμη η συνέχιση της συνεργασίας ιδιωτικού και δημόσιου τομέα».
Από την πλευρά του, ο Γενικός Γραμματέας Πρωτοβάθμιας Φροντίδας Υγείας, Μάριος Θεμιστοκλέους, σημείωσε πως η επιχείρηση «Ελευθερία» είναι το σημαντικότερο βήμα για την πρωτοβάθμια φροντίδα υγείας, «το καλύτερο παράδειγμα του επιτελικού κράτους», όπως είπε χαρακτηριστικά.
Ερωτηθείς για τις αιτίες της χαμηλότερης εμβολιαστικής κάλυψης σε σχέση με άλλες ευρωπαϊκές χώρες, ο κ. Θεμιστοκλέους τόνισε πως είναι πολλές, κοινωνικές, πολιτικές και πολιτιστικές, ενώ υπογράμμισε πως δεν υπάρχουν μαγικά ραβδιά. Επιπλέον, σε ό,τι αφορά την τρίτη δόση ο γ.γ. του υπ. Υγείας ανέφερε πως το ECDC προτείνει τους έξι μήνες. «Αν αλλάξουν τα δεδομένα, θα αλλάξουμε κι εμείς», συμπλήρωσε.
«Καμπανάκι» για το σύνδρομο long Covid
Μιλώντας στο πάνελ με τίτλο «Πανδημία Covid 19: H επόμενη μέρα – τι μας έμαθε για το μέλλον», ο Θεοκλής Ζαούτης, Πρόεδρος ΔΣ ΕΟΔΥ, Καθηγητής Παιδιατρικής και Επιδημιολογίας Perelman School of Medicine, ΗΠΑ, υπογράμμισε πως είναι πολύ σημαντικό να σκεφτόμαστε το σύνδρομο long Covid και το πώς θα προσφέρουμε υγειονομική περίθαλψη σε αυτά τα άτομα. «Στα παιδιά φτάνει το 10% και στους ενήλικες μπορεί να φτάσει το 40 με 50%», πρόσθεσε.
Ο ίδιος τόνισε πως είναι ενθαρρυντικά τα αποτελέσματα της τρίτης δόσης του εμβολίου και η αποτελεσματικότητα φτάνει το 90% σε σοβαρή νόσο και μετάδοση του ιού.
Ο Γενικός Γραμματέας Υπηρεσιών Υγείας του Υπουργείου Υγείας, Ιωάννης Κωτσιόπουλος, αναφέρθηκε στη σύμπραξη ιδιωτικού και δημόσιου τομέα, σημειώνοντας πως υπήρχαν συγκεκριμένα πετυχημένα παραδείγματα συνεργασίας. «Η εμπειρία της πανδημίας ήταν σημαντική όσον αφορά στον ψηφιακό μετασχηματισμό και αποδείξαμε ότι μπορούμε να το πετύχουμε σε λίγους μήνες».
Παράλληλα, αναφερόμενος στο υγειονομικό προσωπικό, ο κ. Κωτσιόπουλος ανέφερε ότι «πρέπει να γίνουν ανακατανομές προσωπικού, να παίρνουν τις άδειες τους οι υγειονομικοί και κυρίως να ελέγξουμε με τον εμβολιασμό την πανδημία για να ξεκουράσουμε το προσωπικό των νοσοκομείων που έχουν δώσει τα πάντα».
Τέλος, η Susanne Kohout, Πρόεδρος και Διευθύνουσα Σύμβουλος, Novartis Hellas, σημείωσε πως η πανδημία που χτύπησε τον πλανήτη «έδειξε το υπάρχον πρόβλημα στα συστήματα υγείας, αλλά έδειξε και το γεγονός ότι υπάρχουν σοβαρά σημεία επαφής ιδιωτικού και δημόσιου τομέα».
Στο πλαίσιο αυτό, σύμφωνα με την κ. Kohout, η πανδημία έδειξε ότι «οι προκλήσεις ήταν εξαιρετικά περίπλοκες και στο μέλλον πρέπει να δουλεύουμε συνεργατικά μεταξύ μας. Τώρα υπάρχει συνεργασία μεταξύ των φαρμακευτικών βιομηχανιών, κάτι που πριν από λίγα χρόνια θεωρείτο ανήκουστο».
Τα μαθήματα της πανδημίας και οι προκλήσεις της επόμενης ημέρας
Οι συμμετέχοντες στο πάνελ «Οικοδομώντας ένα ανθεκτικό και ισχυρό σύστημα υγειονομικής περίθαλψης» αναφέρθηκαν στα μαθήματα που αφήνει πίσω της η κρίση της πανδημίας, σε όσα το σύστημα υγείας θα πρέπει να κρατήσει από αυτή την περίοδο αλλά και στα κενά που αναδείχθηκαν και τις προκλήσεις της επόμενης ημέρας.
Η αναπληρώτρια υπουργός Υγείας, Μίνα Γκάγκα, αναφέρθηκε στην ανάγκη να συνδυαστεί το δημόσιο σύστημα υγείας με τον πολύ ισχυρό ιδιωτικό τομέα υγείας της Ελλάδας, προκειμένου να ενισχυθούν οι υπηρεσίες υγείας, διατηρώντας την προσβασιμότητα σε αυτές. Και πρόσθεσε ότι κατά τη διάρκεια της πανδημίας, το δημόσιο σύστημα υγείας ενισχύθηκε σημαντικά, τόσο από το κράτος όσο και από δωρεές ιδιωτών.
Ο Ανδρέας Ξανθός, πρώην υπουργός Υγείας και τομεάρχης Yγείας του ΣΥΡΙΖΑ τόνισε τα διαχρονικά κενά και ελλείμματα τα οποία ανέδειξε η πανδημία, αναφερόμενος στην πρωτοβάθμια φροντίδα, τον οικογενειακό γιατρό, την κοινοτική φροντίδα, την κατ’ οίκον παρακολούθηση, την επείγουσα ιατρική, τις κλινικές λοιμώξεων στα νοσοκομεία, την εντατική θεραπεία, τη μετα-νοσοκομειακή φροντίδα και αποκατάσταση, την ιατρική της εργασίας, τη γηριατρική, την ανακουφιστική φροντίδα και την περιβαλλοντική υγεία. Προειδοποίησε παράλληλα για μία μη αναστρέψιμη τάση μετανάστευσης των επιστημόνων υγείας προς το εξωτερικό και από το ΕΣΥ στον ιδιωτικό τομέα, λέγοντας ότι το ΕΣΥ δεν είναι πια ελκυστικό για τους νέους γιατρούς.
Sir Mene Pangalos (AstraZeneca): Έως το καλοκαίρι τα χειρότερα θα έχουν περάσει
Την ίδια ώρα, ο Sir Mene Pangalos, Executive Vice President, BioPharmaceuticals R&D, της AstraZeneca, εξέφρασε την αισιοδοξία του ότι μέχρι το καλοκαίρι θα έχουμε αφήσει πίσω μας τα χειρότερα στην πανδημία.
Όσο εμβολιάζονται όλο και περισσότεροι άνθρωποι, η ανοσία θα αυξάνεται περισσότερο και σιγά-σιγά, σε συνδυασμό και με τα φάρμακα κατά του κορωνοϊού που αναπτύσσονται, οι πιθανότητες εμφάνισης βαριάς νόσου θα αρχίσουν να πέφτουν, ανέφερε ο Sir Mene Pangalos, εκφράζοντας την εκτίμηση ότι τα χειρότερα θα έχουν περάσει έως το καλοκαίρι, καθώς ο ιός δεν θα μπορεί να μεταλλάσσεται, με την προϋπόθεση, βέβαια, ότι δεν θα αναπτύξει αντίσταση στα εμβόλια.
Παράλληλα, δήλωσε ότι έως το τέλος του έτους, η AstraZeneca θα έχει αναπτύξει και ένα νέο εμβόλιο, το οποίο θα εστιάζει στη Μετάλλαξη Δέλτα και τις άλλες μεταλλάξεις του κορωνοϊού που έχουν εμφανιστεί. Παρόλα αυτά, τόνισε ότι πρώτα εμβόλια είναι αρκετά αποτελεσματικά.
Αναφερόμενος στη θεραπεία μονοκλωνικών αντισωμάτων την οποία αναπτύσσει η AstraZeneca, τόνισε ότι αυτή είναι πολύ σημαντική για τις πλέον ευπαθείς ομάδες (όπως καρκινοπαθείς, ασθενείς σε ανοσοκαταστολή κλπ), καθώς αυτοί είναι δύσκολο να ανταποκριθούν στο εμβόλιο, ακόμα και εάν το κάνουν. Με μία μόνο δόση του φαρμάκου αυτού, μπορούν να προστατευθούν οι ευπαθείς πληθυσμοί, σημείωσε, εκτιμώντας ότι η αρχική έγκριση του σκευάσματος θα δοθεί σε 6 μήνες και η φάση της παραγωγής θα ξεκινήσει σε 12 μήνες.
Η τεχνολογία mRNA έφερε «επανάσταση»
Στον τομέα των νέων τεχνολογιών, ο Σπύρος Αρταβάνης – Τσάκωνας, Ομότιμος Καθηγητής Κυτταρικής Βιολογίας Πανεπιστήμιο Harvard, Πρόεδρος του Εθνικού Συμβουλίου Έρευνας, Τεχνολογίας και Καινοτομίας (ΕΣΕΤΕΚ), χαρακτήρισε τη θεραπευτική δύναμη της τεχνολογίας mRNΑ ως μία «επανάσταση».
Ο Ομότιμος Καθηγητής Κυτταρικής Βιολογίας ανέφερε ότι το θεραπευτικό μοντέλο του mRNA είναι προφανώς πάρα πολύ ενδιαφέρον και δίνει καινούργιες πιθανότητες να αντιμετωπιστούν ασθένειες, ενώ τη χρησιμότητά του την είδαμε με το εμβόλιο του κορωνοϊού. Σύμφωνα με τον ίδιο δεν είναι μόνο οι μολύνσεις που μπορούν αντιμετωπιστούν με τη συγκεκριμένη τεχνολογία, αλλά ανοίγει ο δρόμος για την αντιμετώπιση γενετικών, μεταβολικών και ασθενειών του νευρικού συστήματος.
Στο πλαίσιο αυτό, αναφέρθηκε στις τεχνικές δυσκολίες που θα πρέπει να αντιμετωπιστούν για πιο ευρεία χρήση. «Το πώς δηλαδή θα μπορέσει να πάρει κανείς αυτό το φάρμακο και να το στείλει εκεί που πρέπει, π.χ. στο κατάλληλο σημείο στο νευρικό σύστημα. Δεν είναι απλή τεχνική (η στόχευση με λιπίδια είναι ιδιαίτερα δύσκολη)».
Από την πλευρά του ο Δημήτρης Κοντογιάννης, MD, ScD, PhD (Hon), Robert C Hickey Chair in Clinical Care, Καθηγητής Ιατρικής του Πανεπιστημίου του Τέξας και του Αντικαρκινικού Κέντρου MD Anderson, επεσήμανε πως η τεχνολογία mRNA είναι επαναστατική σε σχέση με τα συμβατικά εμβόλια.
Όπως είπε, βάσει αυτής της τεχνολογία πολλές άλλες νόσοι έχουν «μπει στο στόχαστρο», όπως η λύσσα, ο ιός Ζίκα και η Ηπατίτιδα Β, ενώ γίνονται μελέτες για την πιθανή δημιουργία ενός εμβολίου κατά του HIV. Επιπλέον, τόνισε ότι ανοίγει το πεδίο για την καταπολέμηση του καρκίνου, με τη δημιουργία εξατομικευμένων εμβολίων. «Δυνητικά αυτή η τεχνολογία θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί στην αναγεννητική ιατρική (εγκεφαλικά κύτταρα κ.λπ.), ενώ κάποιοι μιλούν για αντικατάσταση μονοκλωνικών αντισωμάτων από εμβόλια mRNA και τις τεράστιες ευκαιρίες που ανοίγονται», πρόσθεσε.
Τέλος, αναφερόμενος στις προκλήσεις επεσήμανε πως η μεγαλύτερη είναι η τεχνική δυσκολία αποστολής των νανοσωματιδίων εκεί που χρειάζεται και μετά η δυνατότητα του mRNA να έχει απόκριση στα ανοσοκατεσταλμένα άτομα.
Η Εύη Χατζηανδρέου, Senior Global Director, Health Policy & Market Access at Orgenesis Inc. σημείωσε πως τα εμβόλια της τεχνολογίας mRNA έχουν το πλεονέκτημα ότι μπορούν πολύ εύκολα να παραχθούν και σε μεγάλες ποσότητες. «Μια διαδικασία σχετικά απλή και οικονομική σε σχέση με κλασικές μεθόδους, με την οποία ανοίγονται λεωφόροι».
Σύμφωνα με την κ. Χατζηανδρέου αυτή τη στιγμή υπάρχουν σε εξέλιξη 281 μελέτες παγκοσμίως που αφορούν τα mRNA, ενώ αναφερόμενη στην Covid, τόνισε πως είχε γίνει ήδη η προεργασία. «Αυτή η δουλεια είχε πατήσει σε επιτυχίες και αποτυχίες 20 ετών», ανέφερε χαρακτηριστικά. Τέλος, δήλωσε πως ο συγκεκριμένος τομέας είναι ο κατεξοχήν χώρος που μπορεί να αναπτυχθεί και στην Ελλάδα, γιατί δεν είναι απαραίτητη μια βαριά βιομηχανία.
Ψηφιακός μετασχηματισμός
Μήνυμα πως η υγεία βρίσκεται στον πυρήνα της στρατηγικής για τον ψηφιακό μετασχηματισμό του κράτους, έστειλε ο υπουργός Επικρατείας και Ψηφιακής Διακυβέρνησης Κυριάκος Πιερρακάκης. «Πιστεύουμε βαθιά ότι ο ψηφιακός μετασχηματισμός του κράτους, όπως έδειξε και η περίοδος που μόλις πέρασε, έχει στον πυρήνα του τον ψηφιακό μετασχηματισμό του συστήματος υγείας», τόνισε ο ίδιος προσθέτοντας ότι στον τομέα αυτό έχει σημειωθεί σημαντική πρόοδος. Ενδεικτικό παράδειγμα είναι η άυλη συνταγοράφηση, στην οποία είναι εγγεγραμμένοι εκατομμύρια Έλληνες. Ο ίδιος έδωσε επίσης ως παράδειγμα και το σύστημα του εμβολιασμού, το οποίο χαρακτηρίστηκε ως εξαιρετικά πετυχημένο, οδηγώντας στην υιοθέτηση από την Κομισιόν της πρότασης του πρωθυπουργού Κυριάκου Μητσοτάκη για ευρωπαϊκό πράσινο πιστοποιητικό.
Σημείωσε επίσης ότι η εφαρμογή Myhealth App είναι το πρόπλασμα του ιατρικού φακέλου, για τον οποίο είπε πως είναι ένα έργο που θα χτιστεί από το σύνολο άλλων έργων. Εξήγησε, δε, ότι το gov.gr χτίζεται «όροφο με όροφο» και έτσι θα χτιστεί και ο ψηφιακός ιατρικός φάκελος σε βάθος χρόνου μέσω μίας σειράς μεταρρυθμίσεων και νέων εφαρμογών. «Γι’ αυτό είπα ότι το Myhealth είναι πρόπλασμα» διευκρίνισε.
Όπως τόνισε ο κ. Πιερρακάκης, προβλέπεται επίσης μια σειρά από έργα με πόρους από το Ταμείο Ανάκαμψης που θα οδηγήσουν σε εκτενή αναβάθμιση όλων των νοσοκομείων της χώρας. Μέσω ΚΥΑ που αναμένεται να εκδοθεί σύντομα, θα δοθούν οδηγίες σχετικά με την κωδικοποίηση των στοιχείων που θα πρέπει περιλαμβάνονται στο πληροφοριακό σύστημα ενός νοσοκομείου στη χώρα. «Ένα μεγάλο ποσό που υπάρχει στο Ταμείο Ανάκαμψης… αφορά τη μετατροπή του χαρτιού σε πληροφορία», την οποία θα μπορεί κανείς να επεξεργαστεί, κατέληξε ο κ. Πιερρακάκης.
«Η πανδημία θα μπορούσε να μας καταστρέψει, αλλά αυτό δεν συνέβη»
Η πρόκληση της πανδημίας θα μπορούσε να μας έχει καταστρέψει αλλά αυτό δεν συνέβη, επεσήμανε ο υπουργός Επικρατείας, αρμόδιος για τον συντονισμό των Κυβερνητικών Πολιτικών, Άκης Σκέρτσος, σημειώνοντας πως για μία μικρή χώρα όπως είναι η Ελλάδα, που έβγαινε από μία πολυδιάστατη κρίση, η οποία προκάλεσε ένα βαθύ πλήγμα στο ΕΣΥ αλλά και μία κρίση εμπιστοσύνης προς τους θεσμούς, η πανδημία αποτέλεσε τεράστια πρόκληση. «Ωστόσο, οι πολίτες επέδειξαν αξιοσημείωτη αντοχή και συμμόρφωση προς τους κανόνες της πολιτείας».
Ανέφερε ακόμη πως μπορεί «άλλες χώρες να τα έχουν πάει καλύτερα» αλλά «για αυτό συνεχίζουμε να δουλεύουμε για να τις φτάσουμε και είναι σημαντικό να μην ξεχνάμε από πού ξεκινήσαμε».
Όπως είπε ο κ. Σκέρτσος είναι εύλογη η κόπωση και οι αντιδράσεις, ωστόσο, για ένα κράτος με γραφειοκρατία, έλλειψη εμπιστοσύνης προς τους θεσμούς και ατίθαση κοινωνία καταφέραμε να τα πάμε καλύτερα από μία μέση χώρα της Ε.Ε. και αυτό είναι από μόνο του σημαντική κατάκτηση.
Ο υπουργός Επικρατείας, αρμόδιος για το συντονισμό των Κυβερνητικών Πολιτικών παρουσίασε τις τέσσερις φάσεις της πανδημίας. Παράλληλα, έδωσε απάντηση στο γιατί μιλάμε για πανδημία των ανεμβολίαστων, τονίζοντας πως το 90% των διασωληνωμένων είναι ανεμβολίαστοι. «Αν όλοι άνω των 60 ετών είχαν εμβολιαστεί, ο ιός θα είχε τα επίπεδα θνητότητας της κοινής γρίπης», πρόσθεσε.
«Το Plan B λέγεται και πάλι εμβόλιο», επεσήμανε ο κ. Σκέρτσος και τόνισε ότι η στρατηγική της κυβέρνησης έχει πετύχει τον στόχο της να διατηρήσει το ζητούμενο: «ισορροπία στην προστασία της δημόσιας υγείας με παράλληλη ανάκαμψη της οικονομίας».
