Έχοντας στο πηδάλιό του τον ναύαρχο Παύλο Κουντουριώτη, συνέδεσε άρρηκτα το όνομά του με τις λέξεις «ελευθερία», «πατρίδα» και «νίκη», χωρίς να γνωρίσει ποτέ την ήττα και την ατίμωση.
Πήρε το βάπτισμα του πυρός το 1912, με την έναρξη του Α’ Βαλκανικού Πολέμου, όπου και έγραψε την πλέον ένδοξη πολεμική περίοδό του, ενώ στο τέλος του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου κατέπλευσε στην Κωνσταντινούπολη, το 1918, υψώνοντας την ελληνική σημαία ως μία από τις νικήτριες συμμαχικές δυνάμεις. Ήταν 24 Οκτωβρίου1909, επί κυβερνήσεως Κυριακούλη Μαυρομιχάλη, όταν η Ελλάδα αγοράζει το θωρηκτό Αβέρωφ, αντί 24 εκατομμυρίων δραχμών, από τα οποία τα 8 εκατομμύρια προέρχονται από κληροδότημα του Γεώργιου Αβέρωφ.
Στις 17 Οκτωβρίου του 1944 το θωρηκτό επέστρεψε από το Πορτ Σάιντ φέρνοντας μαζί του την τότε εξόριστη ελληνική κυβέρνηση στην Ελλάδα, ο κόσμος με δάκρυα στα μάτια το υποδεχόταν στην προβλήτα του Φαληρικού Ορμου. Το 1952 το ένδοξο, αλλά κουρασμένο σώμα του «Μπάρμπα Γιώργη», όπως συνήθιζαν να το αποκαλούν τα πληρώματά του, παροπλίζεται. Ο ειρηνικός επίλογος της πολεμικής δράσης του θωρηκτού γράφεται στα αμέσως επόμενα χρόνια. Από το 1957 έως το 1983 βρίσκεται αγκυροβολημένο στον Ναύσταθμο του Πόρου, ενώ το 1984 ρυμουλκείται στο Φάληρο, όπου δένει για πάντα.
Πώς έγινε η μετατροπή του σε πλωτό μουσείο
Από το 1984 το Πολεμικό Ναυτικό αποφάσισε να το μετατρέψει σε πλωτό μουσείο. Και φτάνουμε στο 2017 όπου ο αείμνηστος εφοπλιστής Αλέξανδρος Γουλανδρής οραματίζεται το θωρηκτό «Γ. Αβέρωφ» να καταφέρει να σηκώσει άγκυρες και να βγει στις θάλασσες όχι ως σύγχρονο όπλο του ελληνικού στόλου αλλά ως κινητό σύμβολο ελευθερίας. Πράγματι μέσω μιας διόλου ευκαταφρόνητης δωρεάς, καταφέρνει πάντα σε συνεργασία με τους αρμόδιους φορείς, να πλεύσει και πάλι στα νερά του Αιγαίου.
Ο εφοπλιστής ο οποίος έφυγε από τη ζωή το Μάιο του 2017 είχε την ευκαιρία να δει το «Αβέρωφ» να ρυμουλκείται μέχρι τα ναυπηγεία Σκαραμαγκά όπου γίνονταν οι εργασίες συντήρησης και επισκευής με τα χρήματα που αθόρυβα είχε δώσει. Τον Σεπτέμβριο του ίδιου έτους το «Γ. Αβέρωφ» ταξίδεψε για πρώτη φορά μετά από δεκαετίες μέχρι τη Θεσσαλονίκη όπου έμεινε για δυο σχεδόν μήνες με χιλιάδες κόσμου να το επισκέπτονται.
Διαστάσεις μύθου στη λαϊκή μνήμη
Το μοναδικό πολεμικό πλοίο, το οποίο έχει πάρει διαστάσεις ιστορικού μύθου στη λαϊκή μνήμη είναι ένα πλωτό μουσείο. Η ναυπήγησή του ξεκίνησε το 1907 στο Λιβόρνο της Ιταλίας και επρόκειτο να χρησιμοποιηθεί από το ιταλικό Πολεμικό Ναυτικό. Η ακύρωση της παραγγελίας από την πλευρά των Ιταλών συντελεί στην απόκτηση του σύγχρονου θωρακισμένου καταδρομικού από την Ελλάδα. Το θωρηκτό «Γ.Αβέρωφ» έλαβε μέρος στον Α΄ Βαλκανικό Πόλεμο ως ναυαρχίδα του στόλου, υπό τον Ναύαρχο Παύλο Κουντουριώτη, ο οποίος αναδείχθηκε σε σημαντικό συντελεστή της ελληνικής νίκης στη θάλασσα. Συμμετείχε στις επιχειρήσεις απελευθέρωσης των νησιών του Βορειοανατολικού Αιγαίου, κατορθώνοντας να τρέψει σε φυγή τον εχθρικό στόλο στις ναυμαχίες της Έλλης (3 Δεκεμβρίου 1912) και της Λήμνου (5 Ιανουαρίου 1913).
Το πολεμικό πλοίο συνδέθηκε για σχεδόν μισό αιώνα με την ιστορία του έθνους, ενώ σήμερα φιλοξενεί το Πλωτό Ναυτικό Μουσείο «Γ. Αβέρωφ» προς τιμήν όλων των πεσόντων του Πολεμικού Ναυτικού που υπηρέτησαν και έπεσαν για την πατρίδα.
Τον περασμένο Μάρτιο στο κατάστρωμα του θωρηκτού «Αβέρωφ», στη Μαρίνα Φλοίσβου, μπήκαν οι τελικές υπογραφές των συμβάσεων απόκτησης 3+1 υπερσύγχρονων φρεγατών Belharra από το Πολεμικό μας Ναυτικό και των 6 επιπλέον Rafale που προστέθηκαν στην αρχική παραγγελία των 18 αεροσκαφών για την Πολεμική μας Αεροπορία.
