Η ώρα των μεγάλων αποφάσεων
Να υπολογίσουν τα «υπερκέρδη» όχι μόνο στα διυλιστήρια, αλλά και στις εταιρείες φυσικού αερίου σπεύδουν στην κυβέρνηση και στο υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας (ΥΠΕΝ), όμως η εξίσωση δεν θα είναι καθόλου εύκολη, παρά τη νομοθετική ασπίδα που παρέχει η Ευρωπαϊκή Επιτροπή. Από τις ανακοινώσεις της Κομισιόν, την προηγούμενη Τετάρτη, προκύπτει πως τα κράτη-μέλη είναι αυτά που θα «βγάλουν το φίδι από την τρύπα», θα μετρήσουν, δηλαδή, τα «υπερκέρδη» του 2022, για να τα φορολογήσουν εκτάκτως με συντελεστή τουλάχιστον 33%.
Ήδη στην εξίσωση έχουν μπει πολλοί άγνωστοι, όπως έδειξε και η άσκηση του περασμένου καλοκαιριού για τα κέρδη των εταιρειών φυσικού αερίου, όπως της ΔΕΠΑ Εμπορίας. Η τελευταία είχε μεν μεγάλα κέρδη πέρυσι, αλλά σημαντικό ποσοστό οφειλόταν σε έκτακτες περιστάσεις, ενώ έχει και οφειλές να καλύψει. Πιο δύσκολη είναι η υπόθεση των ελληνικών διυλιστηρίων, καθώς κάποιοι θέτουν ζητήματα που έχουν να κάνουν με το γεγονός ότι σημαντικότατο ποσοστό των εσόδων (και κερδών) προέρχεται από εξαγωγές καυσίμων.
Ο εκτελεστικός αντιπρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, Φρ. Τίμερμανς, χρησιμοποίησε, πάντως, σκληρές εκφράσεις στη συνέντευξη Τύπου της προηγούμενης Τετάρτης, υποστηρίζοντας πως ήδη κάποιες εταιρείες ορυκτών καυσίμων χρησιμοποιούν τα υπερκέρδη για να μοιράσουν έκτακτα μερίσματα ή για να επαναγοράσουν μετοχές. Η ρύθμιση της Κομισιόν για την έκτακτη φορολόγηση προβλέπεται πως θα επιβληθεί επί των κερδών προ φόρων του 2022, ανεξάρτητα από το αν έχουν ήδη διανεμηθεί ή όχι!
Εκτός από τον υπολογισμό των «υπερκερδών» των διυλιστηρίων, η κυβέρνηση βρίσκεται στο τελικό στάδιο επεξεργασίας και θα έχει ανακοινώσει μέχρι τις αρχές Οκτωβρίου μια μεγάλη ενημερωτική καμπάνια για εξοικονόμηση ενέργειας, ώστε να επιτευχθούν οι στόχοι μείωσης της κατανάλωσης που θέτει η Ευρωπαϊκή Επιτροπή. Η μείωση του 10% είναι εθελοντική, είπε την Τετάρτη η Επίτροπος Ενέργειας, Κ. Σίμσον. Για να επιτευχθεί αυτός ο στόχος, η κυβέρνηση θα ξεκινήσει εκστρατεία ενημέρωσης. Όμως στα μέτρα περιλαμβάνεται και υποχρεωτική μείωση κατανάλωσης 5% τις ώρες αιχμής. Γι’ αυτόν τον στόχο οι κυβερνήσεις (και η ελληνική), όπως εξήγησε η κ. Σίμσον, προωθούν δημοπρασίες στις οποίες μια επιχείρηση θα μειώνει την κατανάλωση τις ώρες αιχμής (π.χ. μεταφέροντας την παραγωγή άλλες ώρες) έναντι αποζημίωσης. Στη συνέντευξη της Τετάρτης αναφέρθηκε το παράδειγμα ιταλικών εταιρειών κεραμικών, που έχουν μεταφέρει την παραγωγή ακόμα πιο νωρίς το πρωί, ώστε τις μεσημεριανές ώρες αιχμής να μειώνουν την κατανάλωση.
Τους επόμενους μήνες αναμένονται νεότερα για τη δημιουργία ενός νέου δείκτη, που θα αποτυπώνει τις συναλλαγές σε φυσικό αέριο
Μετά το «όχι»
Πάντως, συνεχίζεται το σκληρό παζάρι για την επιβολή πλαφόν στο εισαγόμενο μέσω αγωγών φυσικό αέριο στην Ευρωπαϊκή Ενωση μετά την απόρριψη του πλαφόν μόνο στο ρωσικό αέριο κατά τη συνεδρίαση των υπουργών Ενέργειας την προηγούμενη Παρασκευή.
Δεν είναι σίγουρο ότι θα έχει υπάρξει συμφωνία για το θέμα μέχρι τις 30 Σεπτεμβρίου, οπότε συνεδριάζουν εκ νέου οι υπουργοί Ενέργειας. Ωστόσο, είναι σαφές πως αναζητείται μηχανισμός που θα επιβραβεύει τους συνεπείς προμηθευτές μέσω αγωγών και συγκεκριμένα τη Νορβηγία, την Αλγερία και το Αζερμπαϊτζάν και θα τιμωρεί τους ασυνεπείς, δηλαδή τη Ρωσία.
Σε εξέλιξη φαίνεται πως βρίσκονται και συζητήσεις για καλύτερες τιμές προμήθειας από τις τρεις πρώτες χώρες, ενώ στο τραπέζι παραμένει και η σύσταση φορέα που θα προμηθεύεται αέριο για ολόκληρη την Ε.Ε. και στη συνέχεια θα το κατανέμει στα κράτη-μέλη.
5% υποχρεωτική μείωση κατανάλωσης ενέργειας τις ώρες αιχμής αποφάσισε η Ευρωπαϊκή Επιτροπή
Εκτός από το πλαφόν, σε πιο ύστερο χρόνο μεταφέρθηκαν και άλλες δύσκολες αποφάσεις, που, όπως υποστηρίζουν οι κοινοτικοί αξιωματούχοι, χρειάζονται προσεκτική προετοιμασία. Γύρω στον Μάρτιο του 2023 αναμένονται νεότερα για τις αλλαγές στο μοντέλο λειτουργίας της αγοράς χονδρικής στην ηλεκτρική ενέργεια, ώστε να μη διαμορφώνεται η τελική τιμή μόνο από τις μονάδες φυσικού αερίου, όπως ισχύει σήμερα. Εξαιτίας της έκρηξης στην τιμή του φυσικού αερίου εκτινάχθηκαν οι τιμές χονδρικής στο ηλεκτρικό ρεύμα στην Ευρώπη, με τεράστιο κόστος για τα νοικοκυριά. Τα τελευταία, λόγω του σημερινού μοντέλου, δεν επωφελούνται, π.χ., από το χαμηλό κόστος παραγωγής των μονάδων Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας. Τους επόμενους μήνες αναμένονται νεότερα και για τη δημιουργία ενός νέου δείκτη, που θα αποτυπώνει τις συναλλαγές στο φυσικό αέριο, καθώς θεωρείται πως ο σημερινός (το γνωστό TTF) συμβάλλει, επίσης, στη διόγκωση των τιμών.
