Υπήρχε και λειτουργούσε τηλεδιοίκηση στη Λάρισα - Ο σταθμάρχης δεν τη χρησιμοποίησε
Με το βλέμμα στραμμένο στην Επιτροπή Θεσμών και Διαφάνειας της Βουλής είναι σήμερα το ενδιαφέρον, με φόντο το σιδηροδρομικό δυστύχημα στα Τέμπη. Παράλληλα, αναμένεται να μιλήσει για πρώτη φορά ο παραιτηθείς υπουργός Μεταφορών Κώστας Καραμανλής.
Στην ίδια συνεδρίαση της επιτροπής της Βουλής έχουν κληθεί επίσης οι πρώην υπουργοί Μεταφορών Μιχάλης Χρυσοχοΐδης και Χρήστος Σπίρτζης οι οποίοι και θα κληθούν να απαντήσουν για την περίφημη σύμβαση 717.
Στην επιτροπή Θεσμών και Διαφάνειας θα τοποθετηθούν και βουλευτές από όλα τα κόμματα, ενώ παρών θα είναι και ο νυν αρμόδιος υπουργός για τις Μεταφορές, Γιώργος Γεραπετρίτης.
Κατά την έναρξη της συνεδρίασης, οι τέσσερις τέως, πρώην και νυν υπουργοί κάθισαν στις θέσεις των υπουργικών εδράνων της Γερουσίας.
Επί της οργάνωσης της συνεδρίασης, ο πρόεδρος της Επιτροπής Αθανάσιος Μπούρας πρότεινε η ακρόαση των τεσσάρων να αρχίσει με τη σειρά που διαχειρίστηκαν τη σύμβαση με αριθμό 717 κατά την άσκηση των καθηκόντων τους. Σχετικά με τις κλητεύσεις και άλλων προσώπων για ακρόαση φορέων που έχουν ζητηθεί και από τα κόμματα της Αντιπολίτευσης, ο κ. Μπούρας πρότεινε αυτό να απασχολήσει την Επιτροπή στο τέλος της σημερινής συνεδρίασης.
Τα κόμματα της αντιπολίτευσης είχαν ζητήσει η συνεδρίαση να αφιερωθεί στα αίτια του δυστυχήματος
Ο εισηγητής του ΣΥΡΙΖΑ Γιώργος Κατρούγκαλος, ανέφερε ότι τα κόμματα της αντιπολίτευσης είχαν ζητήσει η σημερινή συνεδρίαση να αφιερωθεί των αιτιών που οδήγησαν στο τραγικό δυστύχημα με την ακρόαση των τεσσάρων παριστάμενων υπουργών, αλλά και άλλων προσώπων. Είναι αυτονόητο ότι θα πρέπει να αξιοποιήσουμε την παρουσία στην Επιτροπή των κυρίων Καραμανλή και Γεραπετρίτη για τη σύμβαση 717, αλλά και για τα όλα τα υπόλοιπα θέματα και εμείς θα το πράξουμε. Ζήτησε -επειδή η σημερινή δεν έχει συγκληθεί με την δυνατότητα που δίνει ο ΚτΒ στην Αντιπολίτευση αλλά ήταν ομόφωνη απόφαση- η επόμενη συνεδρίαση της Επιτροπής για την ακρόαση και άλλων προσώπων να γίνει εντός του μήνα και να μη χρειαστεί η πάροδος ενός μήνα για να συγκληθεί η Επιτροπή εκ νέου με τη διαδικασία της χρήσης του αιτήματος των 2/5 από τα κόμματα της Αντιπολίτευσης.
Το ΠΑΣΟΚ-ΚΙΝΑΛ ζήτησε κι άλλα πρόσωπα να κληθούν στην Επιτροπή
Ο βουλευτής του ΠΑΣΟΚ- ΚΙΝΑΛ, Χάρης Καστανίδης, υπενθύμισε ότι το κόμμα του είχε ζητήσει να κληθούν στην Επιτροπή και άλλα πρόσωπα και θεσμοί για να διερευνηθεί το σιδηροδρομικό δυστύχημα, όπως η ΡΑΣ, οι εκπρόσωποι εργαζομένων, διευθύνοντες και πρώην διοικητές του ΟΣΕ και της ΕΡΓΟΣΕ και της Hellenic Train. Σωστά εκκλήθηκαν, εν αρχή αυτών των συνεδριάσεων είναι η ακρόαση των τεσσάρων πρώην Υπουργών αλλά δεν μπορεί να μην υπάρξουν και άλλες ακροάσεις. Πρόκειται για τεράστιο ζήτημα. Η σημερινή μας συνεδρίαση να θεωρηθεί η αρχή μιας συνεχιζόμενης διαδικασίας, προκειμένου μετά από λίγες ημέρες να έχουμε προσκλήσεις για νέες ακροάσεις για το θέμα σύμφωνα με τα αιτήματα που έχουν καταθέσει τα κόμματα.
Να κληθούν όλοι οι υπουργοί Μεταφορών
Ο βουλευτής του ΚΚΕ Χρήστος Κατσώτης, ανέφερε ότι εμείς έχουμε ζητήσει να κληθούν όλοι οι υπουργοί Μεταφορών από το 2007 που άρχισε η απελευθέρωση των σιδηροδρομικών μεταφορών, όπως επίσης και οι διοικήσεις του ΟΣΕ από τότε της Hellenic Train και οι εκπρόσωποι των εργαζομένων.
Η εθνική τραγωδία θα μας στοιχειώνει όλους
Ο βουλευτής της Ελληνικής Λύσης Γιώργος Μυλωνάκης, συμφώνησε με την συνέχιση της διαδικασίας λέγοντας ότι θα πρέπει στην Επιτροπή να κληθούν και οι υφυπουργού Υποδομών, υπεύθυνοι για τους σιδηροδρόμους και οι γενικοί γραμματείς και όχι μόνο η συζήτηση να περιοριστεί στην σύμβαση 717 αλλά και στις υπόλοιπες συμβάσεις. Η εθνική αυτή τραγωδία είπε «θα μας στοιχειώνει όλους».
Να κληθούν οι αρμόδιοι των ΕΡΓΟΣΕ, ΓΕΟΣΕ, ΡΑΣ
Η βουλευτής του ΜέΡΑ 25 Σοφία Σακοράφα ανέφερε ότι το κόμμα της πιστεύει ότι θα πρέπει να κληθούν οι αρμόδιοι υφυπουργοί του Υπουργείου Μεταφορών, η ΕΡΓΟΣΕ, η ΓΕΟΣΕ, η ΡΑΣ, οι εκπρόσωποι των σωματείων εργαζομένων.
Να διεξαχθούν όσες συνεδριάσεις χρειάζονται
Ο πρώην πρόεδρος της Βουλής Νίκος Βούτσης ζήτησε να διεξαχθούν όσες συνεδριάσεις χρειάζονται και να μην ακολουθεί η διαδικασία των αιτημάτων της Αντιπολίτευσης (των 2/5) ώστε εντός του μήνα η Βουλή σε επίπεδο Επιτροπής να έχει ολοκληρώσει το έργο της πριν από την έκδοση του πορίσματος των Εμπειρογνωμόνων. Θα πρέπει είπε να μην μείνουμε στο στενό γράμμα του ΚτΒ ώστε το Κοινοβούλιο να ολοκληρώσει τις ακροάσεις του
Ο πρόεδρος της Επιτροπής Θεσμών και Διαφάνειας Αθανάσιος Μπούρας, έκλεισε τον κύκλο των παρεμβάσεων επί της διαδικασίας λέγοντας ότι «μετά το πέρας της σημερινής συνεδρίασης θα επεξεργαστώ όλα όσα αναφέρθηκαν αλλά και τυχόν άλλα που μπορεί να προκύψουν. Καθώς σήμερα ξεκινάμε αυτή την διαδικασία με την σύμβαση 717.Και θα σας ενημερώσω σύμφωνα με τον ΚτΒ».
Το έργο σηματοδότησης και τηλεδιοίκησης κρίθηκε αναγκαίο να υλοποιηθεί
Αφού τα μέλη έλυσαν τα διαδικαστικά θέματα, πρώτος τον λόγο πήρε ο Μιχάλης Χρυσοχοΐδης. Ο πρώην υπουργός επεσήμανε πως θεωρεί καθήκον όλων να συζητηθεί και διερευνηθεί η σύμβαση αυτή γιατί έχει συμβεί τραγικό δυστύχημα και χρειάζεται εξακρίβωση αλήθειας. «Υπηρέτησα ως υπουργός από το δεύτερο εξάμηνο 2013 και 2014. Δηλαδή 18 μήνες συνολικά και αποχώρησα μετά τις εκλογές Γενάρη 2015».
Όπως ανεφερε ο κ. Χρυσοχοίδης «Από το 2010 συγκροτήθηκαν ομάδες εργασίας ΕΡΓΟΣΕ με σκοπό αποτύπωσης κατάστασης, σηματοδότησης, τηλεδιοίκησης και τηλεπικοινωνιών και ηλεκτροκίνηση.
Το 2010 συγκροτήθηκαν 2 ομάδες εμπειρογνωμόνων από ΕΡΓΟΣΕ που μαζί με τον ΟΣΕ παρέδωσαν 11 πορίσματα και συγκροτήθηκαν ομάδες εργασίας για ανάταξης και αναβάθμιση συστήματος σηματοδότησης».
Το 2012 η ΕΡΓΟΣΕ υπέβαλε για παρατηρήσεις στον ΟΣΕ που ενέκρινε. Διαδικασία έγκρισης σκοπιμότητας έργου από ενδιάμεση διαχειριστική αρχή μεταφορών και επιτροπή ΕΕ με έγκριση χρηματοδότησης από ταμείο συνοχής.
Εγκρίθηκε το έργο από τα καθ’ ύλην αρμόδια εθνικά και ευρωπαϊκά όργανα και πήρε δρόμο δημοπράτησης τον Φλεβάρη 2014 με προϋπολογισμό 52 εκατ. ευρώ. Στον διαγωνισμό ανάδοχος με χαμηλότερη προσφορά και το ποσό 41.297.147 ευρώ. Χωρίς αναθεώρηση και ΦΠΑ. Ακολούθησε διαδικασία ενημέρωσης Βουλής τον Ιούνιο 2014 και ο έλεγχος νομιμότητας από ΕΣ που έκρινε νόμιμη τη σύμβαση επιτρέποντας υπογραφή της. Τέλη Σεπτέμβρη 2014 υπέγραψε η διοίκηση ΕΡΓΟΣΕ τη σύμβαση στον άξονα Αθήνα-Θεσσαλονίκη Προμαχώνα. Ο χρόνος υλοποίησης ήταν στα 2 έτη μέχρι τέλη Σεπτεμβρίου 2016.
Ο ανάδοχος έπρεπε να κάνει καταγραφή δικτύου. Το έργο ήταν απολύτως αναγκαίο γιατί εν μέσω κρίσης η Ελλάδα σε συνεργασία με την ΕΕ αποφάσισε να ολοκληρώσει από το 2007 και 2010 την υποδομή στον βασικό άξονα από Ρίο ως Προμαχώνα.
Σημαντικό παράγοντα αποτελούσε η ασφάλεια στο δίκτυο. Το έργο σηματοδότησης και τηλεδιοίκησης κρίθηκε αναγκαίο να υλοποιηθεί! Το έργο αφορούσε ανάταξη και αναβάθμιση σηματοδότησης και τηλεδιοίκησης και αντικατάσταση 70 αλλαγών τροχιάς στον άξονα.
Κατά τη διάρκεια των δεκαετιών 1990-2000 εγκαταστάθηκαν συστήματα σηματοδότησης και τηλεδιοίκησης που έγιναν αντικείμενο φθοράς και κλοπών με αποτέλεσμα το σύστημα να έχει προβλήματα ασφάλειας και λειτουργικότητας.
Αποφασίστηκε να γίνει όσο το δυνατόν ταχύτερα η αποκατάσταση ζημιών. Μετά την ανάταξη ο ανάδοχος πρέπει να προβεί σε αναβαθμίσεις σε επίπεδο ασφαλείας με βάση τις πιο πρόσφατες ευρωπαϊκές οδηγίες. Τα παλιά συστήματα σηματοδότησης δεν είχαν πιστοποίηση όπως απαιτούσαν οι πιο σύγχρονοι κανονισμοί της ΕΕ.
Τα έργα ανήκουν στον λαό
Αμέσως μετά ο πρώην υπουργός του ΣΥΡΙΖΑ Χρήστος Σπιρτζης μιλώντας στην Επιτροπή Θεσμών και Διαφάνειας σχετικά με τη σύμβαση 717 ανέφερε πως «Τα έργα δεν ανήκουν σε καμία κυβέρνηση, ανήκουν στον λαό» και σχολίασε πως «Γινόταν πάρτυ στα έργα τα προηγούμενα χρόνια. Ζήσαμε να ακυρώνονται διαγωνισμοί και να ανακοινώνονται άλλοι. Πρόκειται, είπε, χαρακτηριστικά για μια «Κακή σύμβαση. Η 717 ήταν ελλιπής σύμβαση που δημιούργησε την αναγκη να γίνει ανακεφαλαιωτικός πίνακας και συμπληρωματική σύμβαση.
Έχουμε αποδείξει ότι το ποσοστό υλοποίησης της 717 είναι πάνω από 72% και η αρχική συμβαση ηταν σχεδόν στο μηδέν τοις εκατό τον Φεβρουάριο του 2015.
Τα έγγραφα της ΕΡΓΟΣΕ λένε ότι τον 21 Σεπτεμβίου του 2018 είναι στο 68%. Έχουν έγγραφο της δημοπρασίας που ζητά απομείωση του έργου. Αν ζητούσαν να απομειώσουν εγγυητικες, είναι για να πάνε φυλακή.
Τον Μάρτιο του 2020 το έργο ήταν στο 74% και το 2023 είναι στο 77%. Και η συμπληρωματική του 2023 είχε υλοποιηθεί στο 17% ενώ είχε χρόνο περαίωσης.
Η σύμβαση 717 ήταν κακή σύμβαση με ελλιπείς μελέτες και αμφίβολο προϋπολογισμό και το επιβεβαιώνει η ΕΔΕΛ και το Ελεγκτικό Συνέδριο, που αναφέρουν απίστευτα κενά, γι' αυτό ενέκριναν και τον αναθεωρητικό πίνακα. Οι μελέτες που πήρε ο ανάδοχος δεν έχουν σχέση με την πραγματικότητα.
Μέσα στη σύμβαση υπήρχαν υλικά που δεν παράγονταν πια για να τα πάρει ο ανάδοχος. Δεν έγινε μια σοβαρή μελέτη που να λέει πως τα υλικά μπορούσαν να συνεργαστούν με τα νεα συστηματα. Υπήρξε επικοινωνία με τους κατασκευαστικούς οίκους που λένε ότι δεν ήταν συμβατά. Το ελεγκτικό συνέδριο αναφέρει μεταξύ άλλων πως από τα στοιχεία του φακέλου προκύπτει ότι οι λύσεις ήταν πλημμελείς.
Ανέλαβα εγώ την πολιτική ευθύνη
Εν συνεχεία, τον λόγο πήρε ο παραιτηθείς υπουργός Μεταφορών, Κώστας Αχ. Καραμανλής τονίζοντας πως «εκφράζουμε τη βαθιά μας οδύνη και τα συλλυπητήρια στις οικογένειες των ανθρώπων που χάθηκαν. Όσοι βρισκόμαστε εδώ, έχουμε απέναντί μας τις οικογένειες των θυμάτων αλλά και την κοινωνία που πενθεί».
Ο κ. Καραμανλής τόνισε πως «Έχουμε ευθύνη να αναλάβουμε όλοι τις ευθύνες μας έξω από μικροπολιτικές σκοπιμότητες», ενώ υπογράμμισε πως για όσα θα αναφέρει, θα υπάρξει σχετική τεκμηρίωση.
«Δεν θα κάνουμε επιλεκτικά επιλογές εγγράφων. Θα αναφερθούμε στα γεγονότα ως έχουν και θα κάνω και προσωπικές αναφορές», είπε ο κ. Καραμανλής και τόνισε πως «Σιώπησα αλλά ηταν υποχρέωσή μου η πρώτη τοποθέτησή μου να γίνει εδώ στο ελληνικό Κοινοβούλιο» και συμπλήρωσε πως «Όλο αυτό το διάστημα μίλησαν πολλοί. Οι περισσότεροι μίλησαν με σκοπιμότητα και δημαγωγία». Αμέσως μετά, ο κ. Καραμανλής υπογράμμισε πως «λίγες ώρες μετά την τραγωδία παραιτήθηκα αντίθετα με τη συνηθισμένη πρακτική να τίθενται κάποιοι σε διαθεσιμότητα. Ανέλαβα την πολιτική ευθύνη. Αυτό θα μείνει γράμμα κενό αν δεν δούμε τα λάθη και δεν τα διορθώσουμε. Παραιτήθηκα από τη θέση του υπουργού. Ούτε είχα ούτε έχω κάποια εξάρτηση από κυβερνητική θέση. Δεν ζήτησα παραιτήσεις υφισταμένων».
Εν συνεχεία, ο κ. Καραμανλής είπε πως «Να διερευνήσουμε ποια λάθη έγιναν, ποιοι τα έκαναν, σε ποιο επίπεδο. Το οφείλουμε στη μνήμη όλων όσοι χάθηκαν».
Και συμπλήρωσε πως «Ας εξετάσουμε τη σύμβαση 717 του 2014. Είναι μια σύμβαση που εάν είχε ολοκληρωθεί η λειτουργία του ΟΣΕ θα ήταν ασφαλέστερη. Παραλάβαμε το έργο της σύμβασης 717 βαλτωμένο και το προχωρήσαμε από το 18% στο 70%. Δεν παραδόθηκε ποτέ το 67%, ποτέ το 33%, παραδόθηκε λειτουργικό το 18%».
Σημεία ομιλίας Κώστα Καραμανλή στην Επιτροπή Θεσμών και Διαφάνειας
«Ολοι όσοι βρισκόμαστε στη Βουλή, έχουμε απέναντι στις οικογένειες των θυμάτων, αλλά και απέναντι στην κοινωνία που πενθεί, ορισμένες πολύ συγκεκριμένες, υποχρεώσεις:
Να αναλάβουμε ο καθένας τις ευθύνες του
Να πούμε όλη την αλήθεια
Και να αφήσουμε επιτέλους έξω από ένα τέτοιο θέμα τις μικροκομματικές αντιπαραθέσεις»
«Είναι χρέος μας να δούμε με ειλικρίνεια όλα τα λάθη και να κάνουμε ό, τι οφείλουμε για να μην επαναληφθούν ποτέ»
«Η σημερινή μου τοποθέτηση είναι η πρώτη μετά από την παραίτηση μου από τη θέση του Υπουργού. Η επιλογή του χρόνου και του χώρου λογοδοτεί στην πολιτική και προσωπική μου ηθική. Την ώρα του πένθους οφείλουμε σεβασμό και σιωπή. Γι’ αυτό σιώπησα. Αλλά ήταν και υποχρέωση μου, σεβόμενος τους θεσμούς, η πρώτη τοποθέτηση μου να γίνει στο Εθνικό Κοινοβούλιο».
« Όλο αυτό το διάστημα έχουν μιλήσει πολλοί. Λίγοι, μίλησαν με νηφαλιότητα, αίσθημα ευθύνης, και πυξίδα την αλήθεια. Οι περισσότεροι δυστυχώς ενέδωσαν στην πολιτική σκοπιμότητα και τη δημαγωγία. Λίγες ώρες μετά την τραγωδία παραιτήθηκα από τη θέση του Υπουργού Υποδομών και Μεταφορών. Παραιτήθηκα γιατί στον τομέα της πολιτικής μου εποπτείας συνέβη μια ανείπωτη τραγωδία. Γιατί έχω μάθει να είμαι πιστός στο καθήκον, να αναλαμβάνω την ευθύνη που μου αναλογεί, και να σέβομαι τον ανθρώπινο πόνο. Ούτε είχα, ούτε έχω οποιαδήποτε εξάρτηση από κυβερνητικά αξιώματα.Παραιτήθηκα ενάντια στην πεπατημένη της πολιτικής πρακτικής σε τέτοιες περιστάσεις: να θέσω σε διαθεσιμότητα ή να ζητήσω τις παραιτήσεις των υφισταμένων μου. Δεν το έπραξα. Ανέλαβα εγώ την πολιτική ευθύνη. Και αυτό το έκανα από εκεί, από τον τόπο της τραγωδίας».
«Πρέπει να διερευνήσουμε ποια λάθη, και ποιες παραλείψεις έγιναν, ποιοι τα έκαναν, σε ποιο επίπεδο, και τι πρέπει να γίνει για να μην συμβεί ποτέ ξανά τέτοια τραγωδία. Το οφείλουμε στη μνήμη αυτών που χάθηκαν. Είναι χρέος όλων μας να φωτιστεί η αλήθεια».
Σύμβαση 717/2014
«Είναι μία σύμβαση που αν είχε ολοκληρωθεί, τότε σαφώς η λειτουργία του σιδηροδρομικού δικτύου θα ήταν ασφαλέστερη. Η πραγματικότητα είναι ότι παραλάβαμε το έργο βαλτωμένο και το προχωρήσαμε από το 18% στο 70%... Η προηγούμενη κυβέρνηση παρέδωσε λειτουργικό μόνο το 18% και εν συνεχεία αντιμετώπισε δυσκολίες και το εγκατέλειψε. Από το 2017 ως το 2019 δεν έγινε απολύτως τίποτα. Αντικείμενο της σύμβασης, που υπεγράφη το 2014, ήταν αφενός η σηματοδότηση 52 Σταθμών και η ανάταξη 3 κέντρων τηλεδιοίκησης και αφετέρου οι λοιπές εργασίες επιδομής, τεχνικών έργων και τηλεπικοινωνιών. Ανάδοχος αναδείχθηκε η κοινοπραξία «ΤΟΜΗ – ALSTOM», με συνολικό τίμημα 41 εκατομμύρια ευρώ και προθεσμία ολοκλήρωσης του έργου έως 26/9/2016. Η σύμβαση ξεκίνησε να υλοποιείται. Τρεις μήνες μετά όμως, όπως όλοι γνωρίζουμε, έγιναν εκλογές και άλλαξε η κυβέρνηση. Πρακτικά, όλη η αρχική συμβατική διάρκεια του έργου βρίσκεται εντός περιόδου της κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ. Σύντομα, προέκυψε η ανάγκη συμπληρωματικής σύμβασης, προκειμένου να ανταποκρίνονται τα υφιστάμενα συστήματα στις νέες προδιαγραφές ασφαλείας. Πέρασαν όμως, άλλα 3 χρόνια προκειμένου να φτάσουμε στη σύνταξη της 1ης Συμπληρωματικής Σύμβασης το Δεκέμβριο του 2017 με επιπλέον κόστος 13.3 εκατομμύρια ευρώ. Εισήχθη προς έλεγχο στο Ελεγκτικό Συνέδριο και εγκρίθηκε τον Ιούνιο του 2018. Όμως, ούτε τότε ξεκίνησε το έργο. Το ότι το έργο είχε βαλτώσει δεν το αμφισβητεί κανείς. Ακολούθησαν καταγγελίες από τον Βουλευτή της τότε κυβερνητικής πλειοψηφίας, Νίκο Νικολόπουλο που προκάλεσαν τον έλεγχο της Επιτροπής Δημοσιονομικού Ελέγχου (ΕΔΕΛ), καθώς το έργο είναι συγχρηματοδοτούμενο από το ΕΣΠΑ. Από τον έλεγχο προέκυψε πληθώρα ζητημάτων, το σοβαρότερο εκ των οποίων ήταν η ανάγκη εγκατάστασης νέου εξοπλισμού τηλεμετρίας».
«Λίγους μήνες αργότερα, ανέλαβε η δική μας κυβέρνηση. Κατ’ όνομα παραλάβαμε το 33%, στην πραγματικότητα όμως το 18%. Σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία, έως τα τέλη του 2016 που σταμάτησε το έργο παραδόθηκαν 17 από τους 52 σταθμούς, δηλαδή ποσοστό 32,69%. Όμως σε αυτό το παραδοτέο, υπήρχαν δυστυχώς σοβαρές αστοχίες.
Αποτέλεσμα ήταν ότι σημαντικό μέρος του έπρεπε να ανακατασκευαστεί. Αποτέλεσμα ήταν ότι από το παραδοτέο, λειτουργικό ήταν μόνο το 18% . Επιπλέον μεταξύ των ετών 2017-2019 το παραδοτέο έργο ήταν μηδενικό. Οι Βουλευτές του ΣΥΡΙΖΑ που αναφέρονται σε ποσοστό εκτέλεσης 68%, προφανώς εννοούν την κάλυψη των χρηματοδοτικών αναγκών του έργου. Άλλωστε η ολοκλήρωση ενός συστήματος σηματοδότησης πιστοποιείται με την έκδοση Πρωτοκόλλου Παράδοσης-Παραλαβής μεταξύ ΕΡΓΟΣΕ-ΟΣΕ και μόνο. Άλλο λοιπόν η απορρόφηση και άλλο η εκτέλεση του έργου…
«Ένα από τα βασικά προβλήματα των συμβάσεων – ειδικά των σιδηροδρομικών-είναι ο κατακερματισμός ή για να το πω πιο απλά, το «σπάσιμο» των εργολαβιών. Αυτό το βλέπουμε ειδικά και στην 717. Το Φθινόπωρο του 19 πρώτο μας μέλημα ήταν να προσπαθήσουμε να επανεκκινήσουμε αυτό το τόσο κρίσιμο έργο. Τι κάναμε: Οι παρατηρήσεις της Επιτροπής Δημοσιονομικού Ελέγχου (ΕΔΕΛ) και η επικαιροποιημένη τεχνική πρόταση, που έπρεπε να είχε υπογραφεί το 2018 και υπεγράφη επί των ημερών μας, πράγματι ενσωματώθηκαν στο τελικό σχέδιο της 1ης Συμπληρωματικής Σύμβασης. Στη συνέχεια, έγινε ο αναγκαίος έλεγχος από το ΤΕΕ. Έγινε έλεγχος και από την Εθνική Αρχή Διαφάνειας. Και επιλύσαμε, σταδιακά, το ζήτημα των επανορθωτικών μέτρων της αναδόχου εταιρίας. Αυτά τα βήματα έγιναν εν μέσω δυσκολιών, όχι μόνο επειδή τα θέματα ήταν πολύπλοκα, αλλά και επειδή αντιμετωπίζαμε πλέον τις πρωτόγνωρες δυσκολίες της πανδημίας. Τελικά, στα τέλη του 2020, μετά από αίτημα της ΕΡΓΟΣΕ εγκρίθηκε η 4η Τροποποίηση της Απόφασης Ένταξης για την χρηματοδότηση του έργου από το ΥΜΕΠΕΡΑΑ. Και το 2021 υπογράφηκε η Συμπληρωματική Σύμβαση, με την οποία στην πραγματικότητα επανεκκινείται επιτέλους το έργο.
«Το 2016 υλοποιήθηκε όπως είδαμε το 32,69% του έργου από το οποίο μόνο το 18% ήταν πιστοποιημένο, από το 2017 έως το 2019 δεν έγινε απολύτως τίποτα και από το 2021 έως σήμερα έχουμε φτάσει στο 90% της υλοποίησης του έργου, από το οποίο το 70% έχει πλέον πιστοποιηθεί και είναι λειτουργικό. Μεταξύ των σταθμών που παραδόθηκαν την τελευταία 3ετία με το σύστημα τηλεδιοίκησης περιλαμβάνεται και ο Σταθμός της Λάρισας. Παραδόθηκε το Νοέμβριο του 2022, όπως προκύπτει από το σχετικό πρωτόκολλο διοικητικής παραλαβής. Μάλιστα από τις 23/12/2022, όπως προκύπτει από έγγραφο του ΟΣΕ και το οποίο αφορά το τμήμα ανόδου από Λάρισα προς Θεσσαλονίκη, οι σταθμάρχες υποχρεωτικά πρέπει να χαράσσουν τη διαδρομή αυτόματα στον πίνακα τηλεδιοίκησης. Η χειροκίνητη χάραξη επιτρέπεται μόνον όταν δεν λειτουργεί το σύστημα τηλεδιοίκησης»
Ανακρίβειες και ψεύδη
Πρώτον. Αναφέρουν ότι «στο σταθμό της Λάρισας, δεν υπήρχε σύστημα τηλεδιοίκησης». Αυτό δεν είναι πραγματικότητα. Ο Σταθμός της Λάρισας διαθέτει τοπικό σύστημα τηλεδιοίκησης. Είναι εγκατεστημένο από τον Νοέμβριο του 2022 και χρησιμοποιήθηκε έως και τις 22:12 τη νύχτα της 28ης Φεβρουαρίου, δηλαδή έως μία ώρα και κάτι πριν την ώρα του δυστυχήματος. Αυτό φανερώθηκε από το «μαύρο κουτί» του συστήματος. Επαναχρησιμοποιήθηκε δοκιμαστικά τις πρώτες πρωινές ώρες της 1ης Μαρτίου, μετά το δυστύχημα, και λειτούργησε κανονικά, αποκλείοντας την περίπτωση τεχνικής βλάβης. Συνεπώς ο σταθμάρχης, σύμφωνα με τα στοιχεία που έχουν προκύψει μέχρι τώρα και μπορούσε και έπρεπε να χαράξει τη διαδρομή ηλεκτρονικά, ώστε να μην γίνει λάθος. Όπως ακριβώς έκαναν οι σταθμάρχες που κάθονταν στην ίδια θέση, στον ίδιο σταθμό, νωρίτερα την ίδια μέρα. Δυστυχώς δεν το έκανε. Τη χάραξε χειροκίνητα και επιπλέον ξέχασε σε λάθος θέση ένα από τα κλειδιά, με τα γνωστά τραγικά αποτελέσματα. Ακριβώς επειδή είχε τοπικό σύστημα τηλεδιοίκησης που λειτουργούσε, μπορούσε επί 12 λεπτά, να δει ότι το τραίνο βρισκόταν σε λάθος πορεία. Αλλά ούτε αυτό το είδε. Ενώ η αναγκαία τεχνολογία υπήρχε. Αυτή είναι η αλήθεια.
Δεύτερον. Λένε ότι «αν είχε έστω ολοκληρωθεί το ETCS, θα είχε αποτραπεί το δυστύχημα. Ούτε αυτό είναι βέβαιο, καθώς και το συγκεκριμένο ηλεκτρονικό σύστημα ασφαλείας, θα προέβλεπε την εναλλακτική της χειροκίνητης λειτουργίας.
Όπως έγινε στην προκείμενη περίπτωση, όπου ενώ ήταν διαθέσιμο το τοπικό σύστημα τηλεδιοίκησης, ο σταθμάρχης το παρέκαμψε και έκανε τη χάραξη της διαδρομής χειροκίνητα. Από τη στιγμή, λοιπόν, που ο σταθμάρχης εγκατέλειψε την τηλεδιοίκηση και έδωσε εντολή παράκαμψης του κόκκινου σηματοδότη, όποιο σύστημα και αν υπήρχε δεν θα λειτουργούσε. Και το ETCS και τη σηματοδότηση, θα τα απενεργοποιούσε η ίδια η εντολή του σταθμάρχη. Θα υπήρχαν περισσότερες δυνατότητες να αποτραπεί το δυστύχημα; Ναι. Θα είχε αποτραπεί; Δυστυχώς αυτό δεν το γνωρίζουμε. Γιατί όλα τα συστήματα, ακόμα και τα πιο άρτια, καταλήγουν στους ανθρώπους που τα χειρίζονται. Ή, όπως σε αυτή την περίπτωση δυστυχώς, στους ανθρώπους που επιλέγουν να μην τα χειρίζονται. Το ETCS δεν είναι σε ευρεία χρήση, όπως αναληθώς διαδίδεται. Σήμερα στην Ευρωπαϊκή Ένωση είναι ήδη εγκατεστημένο στο σύνολο του σιδηροδρομικού δικτύου σε δύο μόνο χώρες, το Λουξεμβούργο και την Ολλανδία. Όταν ολοκληρωθούν οι εργασίες που βρίσκονται σε εξέλιξη στην Ελλάδα, θα είμαστε μία από τις ελάχιστες χώρες στην Ευρωπαϊκή Ένωση που θα έχουν ETCS στο 100% του ηλεκτροδοτούμενου δικτύου τους. Η Σύμβαση 10005 που αναφέρεται στην εγκατάσταση του ETCS υπεγράφη το 2007 και αφορούσε 54 σταθμούς και 550 χλμ. δικτύου. Έως το 2020, δηλαδή σε περίοδο 12 ετών, η εξέλιξη του έργου ήταν μηδενική- ούτε ένα πρωτόκολλο παράδοσης/παραλαβής. Από το 2020 έως σήμερα παραδόθηκαν στον ΟΣΕ 21 σταθμοί και 145 χλμ. δίκτυο. Επομένως μέσα σε 3 χρόνια το έργο προχώρησε, σε αντίθεση με την προηγούμενη περίοδο, κατά τη διάρκεια της οποίας δίνονταν απλώς διαδοχικές παρατάσεις».
Τρίτον. Ισχυρίζονται ότι «αν είχαμε ραδιοκάλυψη GSMR, θα μπορούσαν να προλάβουν το κακό». Ισχυρίζονται μάλιστα στελέχη της αντιπολίτευσης ότι το σύστημα είχε παραδοθεί και η δική μας κυβέρνηση επί 3,5 χρόνια απλώς αμελούσε να το χρησιμοποιήσει. Παραλείπουν βεβαίως να διευκρινίσουν ότι από το εν λόγω σύστημα έλειπε η απαραίτητη πριν τη χρήση του αξιολόγηση και πιστοποίηση. Αυτά τα στάδια προχώρησαν την τελευταία 3ετία, με την ολοκλήρωση της αξιολόγησης και την έκδοση πιστοποιητικού συμμόρφωσης του συστήματος ραδιοκάλυψης. Το GSMR, που υποτίθεται ότι δεν χρησιμοποιείται, είναι αυτό μέσω του οποίου έγιναν οι διάλογοι μεταξύ διαφόρων σταθμών που ακούσαμε επανειλημμένως τις τελευταίες ημέρες στα δελτία ειδήσεων.
Τέταρτον. Ισχυρίζονται πως έως το 2019 υπήρχε ένας «Πύργος Ελέγχου που θα απέτρεπε το δυστύχημα». Υποθέτω εννοούν το άτυπο κέντρο της οδού Καρόλου, αφού κανένας Πύργος Ελέγχου, ούτε υπάρχει, ούτε υπήρχε ποτέ φυσικά στο σιδηρόδρομο. Αυτό το άτυπο κέντρο που υπήρχε, λειτουργεί και σήμερα αλλά χωρίς εκπροσώπους της Hellenic Train, η οποία πλέον είναι ιδιωτική εταιρεία. Σκοπός του κέντρου αυτού είναι κυρίως η παρακολούθηση των δρομολογίων για να καταγράφουν για παράδειγμα ενδεχόμενες καθυστερήσεις τους. Αυτό το οποίο ονομάζουν «δευτεροβάθμιο κέντρο ελέγχου», ή ακόμα και «Πύργο Ελέγχου», στην ουσία δεν είναι τίποτα περισσότερο από ένα κέντρο τηλεφωνικής παρακολούθησης των διαφόρων δρομολογίων και όχι κάτι περισσότερο.
Πέμπτον. Διατείνονται ότι δήθεν «μέχρι το 2019 υπήρχε και δεύτερος σταθμάρχης τις νύχτες σε κάθε Σταθμό, μέτρο που καταργήθηκε από αυτήν την Κυβέρνηση». Ουδέν αναληθέστερον. Καταθετω βαρδιες 2017 με ένα σταθμάρχη, βαρδιες από το 2018 με ένα σταθμάρχη, βαρδιρες από το 2019 με έναν σταθμάρχη. Σημειώνω άλλωστε, όπως έχει προκύψει από την ανάκριση, την κρίσιμη ώρα έπρεπε να βρίσκονται στο σταθμαρχείο όχι μόνο ακόμη ένας, αλλά δύο σταθμάρχες, οι οποίοι αδικαιολόγητα έφυγαν νωρίτερα.
Υπήρχαν δικλίδες ασφαλείας
Και τέλος, με βάση όσα αναληθώς προβάλλονται, ότι δήθεν «δεν υπήρχαν δικλείδες ασφαλείας», σημειώνω τα ακόλουθα: Υπήρχαν δικλείδες ασφαλείας. Δυστυχώς απεδείχθησαν ανεπαρκείς. Γι’ αυτό και ενισχύονται. Όμως υπήρχαν.
- Δικλείδα ασφαλείας ήταν το τοπικό σύστημα τηλεδιοίκησης που υπήρχε και έπρεπε να χρησιμοποιηθεί. Όμως δεν χρησιμοποιήθηκε.
- Δικλείδα ασφαλείας ήταν ο δεύτερος σταθμάρχης και ο τρίτος σταθμάρχης που έπρεπε να είναι στη θέση τους. Όμως δεν ήταν.
- Δικλείδα ασφαλείας ήταν ο γενικός κανονισμός κινήσεως του ΟΣΕ που αγνοήθηκε.
- Δικλείδα ασφαλείας ήταν τα πρωτόκολλα για το πώς ακριβώς έπρεπε να γίνουν οι αναγγελίες για το δρομολόγιο. Όμως δεν ακολουθήθηκαν.
- Δικλείδα ασφαλείας ήταν ότι επί 12 λεπτά περίπου, υπήρχε η δυνατότητα να δει κανείς στον πίνακα ότι το τραίνο βρίσκεται σε λανθασμένη πορεία. Δυστυχώς, όμως, αυτοί που έπρεπε, δεν το είδαν.
Χρηματοδότηση-υποστελέχωση ΟΣΕ
«Αναφέρθηκαν μερικοί σε δήθεν υποχρηματοδότηση του ΟΣΕ από τη δική μας κυβέρνηση. Όμως η πραγματικότητα είναι άλλη. Για ολόκληρη σχεδόν την περασμένη δεκαετία, ο ΟΣΕ λάμβανε σταθερά 45 εκατομμύρια ανά έτος ως χρηματοδότηση. Από το 2022 η ετήσια αυτή χρηματοδότηση αυξήθηκε κατά 66% και έφτασε τα 75 εκατομμύρια. Επιπλέον, όπως γνωρίζετε, προβλέφθηκαν 270 εκατομμύρια από το Ταμείο Ανάκαμψης, για την αναβάθμιση των υποδομών του ΟΣΕ».
«Η αλήθεια είναι ότι από το 2009 και μετά, ο αριθμός των εργαζομένων στον ΟΣΕ και ειδικότερα των σταθμαρχών έβαινε συνεχώς μειούμενος. Ξέρετε πότε ανακόπηκε αυτή η πορεία; Το 2022. Μειώθηκαν αρχικά οι υπάλληλοι; Ναι, διότι υπήρξε -όπως ήταν από πριν γνωστό- μεγάλος αριθμός συνταξιοδοτήσεων, αλλά ουδείς από την προηγουμένη κυβέρνηση είχε προνοήσει να προγραμματίσει προσλήψεις. Εμείς το προχωρήσαμε με διαγωνισμούς ΑΣΕΠ το 2022 και το 2023. Βεβαίως, όπως όλοι γνωρίζουμε, οι διαδικασίες του ΑΣΕΠ είναι αδιάβλητες αλλά δυστυχώς χρονοβόρες. Όμως οι προσλήψεις προχώρησαν. Με έναν διαγωνισμό που καλύπτει 117 θέσεις υπαλλήλων εκ των οποίων οι 36 σταθμάρχες και με έναν δεύτερο που καλύπτει 100 θέσεις υπαλλήλων εκ των οποίων οι 22 σταθμάρχες. Επι ΣΥΡΙΖΑ, έγιναν μόλις 24 προσλήψεις εκ των οποίων οι 13 ήταν σταθμάρχες. Κι ακριβώς επειδή υπήρχαν άμεσες ανάγκες αλλά οι διαδικασίες του ΑΣΕΠ καθυστερούν, για το ενδιάμεσο διάστημα έγιναν και άλλες κινήσεις. Πέρα από την κινητικότητα, προχωρήσαμε και στην πρόσληψη 200 εργαζομένων με δελτίο παροχής υπηρεσιών, εκ των οποίων οι 73 ήταν σταθμάρχες. Έτσι, μετά από 13 χρόνια που ο αριθμός των υπαλλήλων συνεχώς μειωνόταν, από το 2022 άρχισε ξανά να αυξάνεται. 200 υπάλληλοι με συμβάσεις ορισμένου χρόνου και πρόβλεψη 227 θέσεων μέσω ΑΣΕΠ. Σύνολο 427 νέες θέσεις εργασίας.
Hellenic Train
“Το 2017 η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ αποφάσισε να διαγράψει από την ΤΡΑΙΝΟΣΕ 692 εκατομμύρια χρέη προς το Δημόσιο και στη συνέχεια να την πουλήσει έναντι του πολύ χαμηλού τιμήματος των 45 εκατομμύρια ευρώ, δηλαδή λιγότερο από την ετήσια επιδότηση του ελληνικού Δημοσίου για την εκτέλεση μεταφορικού έργου μέσω σιδηροδρόμων. Εμείς το 2022 υποχρεώσαμε την ΤΡΑΙΝΟΣΕ- πλέον Hellenic Train- για πρώτη φορά να επιβεβαιώνει τα δρομολόγια που πραγματικά εκτελεί, να πληρώνει για τη μίσθωση της σιδηροδρομικής υποδομής και να πραγματοποιήσει επενδύσεις, με συνολικό όφελος για το ελληνικό δημόσιο που φθάνει τα 600 εκατομμύρια ευρώ εκτός από τη συμμετοχή στα κέρδη, αφού συμφωνήσαμε το ελληνικό Δημόσιο να λαμβάνει το 20% των κερδών της εταιρείας ετησίως.
Επίλογος
«Ποτέ στη ζωή μου δεν κρύφτηκα, ποτέ δεν δίστασα να αναλάβω τις ευθύνες μου. Συζητάμε σήμερα για μια κρίσιμη σύμβαση, την οποία παραλάβαμε κολλημένη και στο 18%, Την ξεκολλήσαμε και την πήγαμε στο 70%, αλλά δυστυχώς όχι ακόμα στο 100%».
«Στον τομέα των σιδηροδρόμων προσπαθήσαμε να τις αντιμετωπίσουμε με την αναδιοργάνωση που πρόσφατα νομοθετήσαμε. Η πραγματικότητα όμως είναι ότι οι παθογένειες δεκαετιών χρειάζονται χρόνο για να εξαλειφθούν. Δεν θα ήμουν ειλικρινής και συνεπής με τα «πιστεύω» μου, εάν υποστήριζα ότι γι’ αυτά δεν φέρω κι εγώ μερίδιο πολιτικής ευθύνης. Δε συμφωνώ με όσους λένε ότι τα έκαναν όλα τέλεια και δεν μπορούν να βρουν πουθενά λάθος. Είναι λογικές του χθες. Αν πραγματικά θέλουμε να συμβάλλουμε, ο καθένας από την σκοπιά του, στην αντιμετώπιση των χρόνιων παθογενειών, πρέπει να συμφωνήσουμε στα στοιχειώδη και τα αυτονόητα. Μόνο έτσι θα δείξουμε έμπρακτα ότι απαντάμε στα μεγάλα «γιατί» που δικαιολογημένα βάζουν οι συμπολίτες μας. Το τελευταίο που πιστεύω ότι προσδοκούν από εμάς, είναι να μετατρέψουμε μια τέτοια τραγωδία σε πεδίο κομματικής αντιπαράθεσης».
Μάλιστα, Νοέμβριο 22 παραδόθηκε το σύστημα τηλεδιοίκησης του Σταθμού της Λάρισας. Οι σταθμάρχες έπρεπε να το χρησιμοποιούν υποχρεωτικά.
Καταρρίπτουμε 5 fake news για τα Τέμπη
1. «Στον σταθμό της Λάρισας, δεν υπήρχε σύστημα τηλεδιοίκησης» ⇨ Ο Σταθμός της Λάρισας διαθέτει τοπικό σύστημα τηλεδιοίκησης. Ο Σταθμάρχης έπρεπε να το χρησιμοποιήσει, όπως έκαναν οι σταθμάρχες που κάθονταν στην ίδια θέση, στον ίδιο σταθμό, νωρίτερα την ίδια μέρα.
2. «Αν είχε έστω ολοκληρωθεί το ETCS, θα είχε αποτραπεί το δυστύχημα» ⇨ Από τη στιγμή που ο σταθμάρχης εγκατέλειψε την τηλεδιοίκηση και έδωσε εντολή παράκαμψης του κόκκινου σηματοδότη, όποιο σύστημα και αν υπήρχε δεν θα λειτουργούσε. ⇨ Και επίσης: ETCS σε ολόκληρο το δίκτυο υπάρχει μόνο σε 2 χώρες της Ευρώπης. Παραλάβαμε το έργο με μηδενική εξέλιξη, από το 2020 έως σήμερα έχουν παραδοθεί 21 σταθμοί και 145 χλμ.
3. «Αν είχαμε ραδιοκάλυψη GSMR, θα μπορούσαν να προλάβουν το κακό» ⇨ Ακούμε τόσους διαλόγους μεταξύ των Σταθμών που δόθηκαν στη δημοσιότητα, γιατί έγιναν και καταγράφηκαν μέσω του GSMR που δήθεν δεν είχαμε εγκαταστήσει και δεν χρησιμοποιούμε. ⇨ Στην πραγματικότητα το 2019 είχε παραδοθεί το μισό σύστημα GSMR κι αυτό χωρίς τις πιστοποιήσεις που είναι αναγκαίες για να χρησιμοποιηθεί.
4. «Έως το 2019 υπήρχε ένας Πύργος Ελέγχου που θα απέτρεπε το δυστύχημα» ⇨ Ο "Πύργος Ελέγχου" που δήθεν καταργήσαμε, είναι το άτυπο κέντρο τηλεφωνικής παρακολούθησης δρομολογίων της οδού Καρόλου, που λειτουργεί και σήμερα χωρίς εκπροσώπους της ΗΤ.
5. «Μέχρι το 2019 υπήρχε και δεύτερος σταθμάρχης τις νύχτες στο Σταθμό της Λάρισας, αλλά τον καταργήσατε» ⇨ Κατατέθηκαν βάρδιες 2017 με έναν σταθμάρχη, 2018 με έναν σταθμάρχη, 2019 με έναν σταθμάρχη. Αντιθέτως, τώρα, την κρίσιμη ώρα, έπρεπε να είναι εκεί άλλοι 2 σταθμάρχες αλλά αδικαιολόγητα έφυγαν νωρίτερα.
