Ο Γρίφος του Ανατολικού Μεσογειακού Πενταγώνου ή Απλά Μαθήματα Γεωμετρίας

Ο Γρίφος του Ανατολικού Μεσογειακού Πενταγώνου ή Απλά Μαθήματα Γεωμετρίας

Αρκετοί αμφισβητούν πλέον την ύπαρξη γεωπολιτικών κριτηρίων και κινήτρων στην σύγχρονη εποχή, παρατηρώντας πως άλλοι παράγοντες ισχυροποιούνται συνεχώς, διαμορφώνοντας ένα εντελώς διαφορετικό περιβάλλον στην υδρόγειο.

Το βασικό αίτιο για την διατύπωση απόψεων αυτής της λογικής εστιάζεται κυρίως στην υποχώρηση της ισχύος των ΗΠΑ στην διεθνή σκηνή και στην εμφάνιση άλλων δυνάμεων με χαρακτηριστικά που φαινομενικά δεν ανταποκρίνονται στα γνωστά που επιτάσσει  η γεωπολιτική, όπως τουλάχιστον αυτή διαμορφώνεται κατά την διάρκεια του προηγούμενου αιώνα.

Ο Νέος Αιώνας

            Ο ΧΧΙ αιώνας έχει να επιδείξει μεταξύ των άλλων μετά την πρώτη δεκαετία του, μερικές ενδιαφέρουσες εξελίξεις στην Ανατολική Μεσόγειο, με κυριώτερες στο οικονομικό πεδίο τις χρεωκοπίες της Ελλάδος και της Κύπρου. Στον τομέα των πολιτικών εξελίξεων σημαδεύεται από την παρολίγον επικράτηση των Αδελφών Μουσουλμάνων στην Αίγυπτο και την απόπειρα μετατροπής της σε ισλαμικό κράτος με θεοκρατικό καθεστώς, την σταδιακή μετεξέλιξη της Τουρκίας σε χώρα με ισλαμικό καθεστώς κατά τα πακιστανικά πρότυπα και βέβαια τον μακροχρόνιο εμφύλιο πόλεμο  στην Συρία.

            Στο περιβάλλον αυτό το πρότυπο του οθωμανικού μεγαλείου που προβάλλει ο πρόεδρος Erdoğan (και όχι μόνον για προεκλογικούς λόγους) αποκλείει προς το παρόν την στροφή της τουρκικής εξωτερικής πολιτικής σε σχέσεις που αποκλείουν την πρωτοκαθεδρία και επιβάλλουν την αλληλεξάρτηση. Επιπλέον η Τουρκία οραματίζεται την ανάδειξή της σε περιφερειακή υπερδύναμη στην Ανατολική Μεσόγειο,  υιοθετώντας πρότυπα της γεωπολιτικής του προηγούμενου αιώνα και αδιαφορώντας για τις εξελίξεις στον συγκεκριμμένο τομέα που επιβάλλουν άλλες διαφορετικές προσεγγίσεις.

            Η Ελλάς παρά την δεινή οικονομική της κατάσταση και τους κλυδωνισμούς της, αποτελεί μία χώρα της Ε.Ε., ενταγμένη στην Ευρωζώνη, στοιχείο που της παρέχει (δυνητικά τουλάχιστον) αξιοποιήσιμα γεωοικονομικά πλεονεκτήματα. Ένα από τα κυριώτερα αφορά το γεγονός ότι συνιστά πύλη εισόδου για μία από τις μεγαλύτερες αγορές της υδρογείου και σημαντικό πιθανό μελλοντικό ενεργειακό κόμβο. Ταυτόχρονα εξελίσσεται σε σημείο σύγκλισης πολλών νέων αναδυόμενων συμφερόντων που σχετίζονται με την αξιοποίηση της θέσης της για το διαμετακομιστικό εμπόριο προς την Ε.Ε.

Το Πεντάγωνο της Ανατολικής Μεσογείου

            Η ρευστή κατάσταση που βιώνει η περιοχή, ειδικά μετά και τις τελευταίες εξελίξεις, οδηγεί σχεδόν αβίαστα στις τριγωνικές σχέσεις που επιτάσσει το πενταγωνικό πρότυπο του Henry Kissinger, όπου τις πέντε κορυφές του καταλαμβάνουν η Τουρκία, η Ελλάς, η Κύπρος, το Ισραήλ και η Αίγυπτος. Εάν παρατηρήσει κάποιος το πεντάγωνο θα καταλήξει αβίαστα στο συμπέρασμα πως η αλλοπρόσαλλη εξωτερική πολιτική του καθεστώτος Erdoğan, με την αναζήτηση νέων εταίρων στην Ρωσσία και το Ιράν, το αποξενώνει από τους παραδοσιακούς δυτικούς συμμάχους της Τουρκίας. 

blob:<a href=YN 2020 09 10 12.44.11

Το γεωπολιτικό πεντάγωνο της ανατολικής Μεσογείου, στο οποίο η αλλοπρόσαλλη μέχρι στιγμής εξωτερική πολιτική του καθεστώτος Erdoğan, δρά απαγορευτικά στην προοπτική της Τουρκίας να σχηματίσει τριγωνικές σχέσεις. Αντίθετα η Ελλάς πλεονεκτεί στον τομέα αυτό, με ισχυρότερο πιθανό τρίγωνο το Νο. 5, που σχηματίζεται από την Ελλάδα, το Ισραήλ και την Αίγυπτο. Με το τρίγωνο αυτό συμπλέουν η Κύπρος, λόγω κυρίως του αποκαλούμενου ενεργειακού τριγώνου και των παραδοσιακών άρρηκτων δεσμών της με την Ελλάδα. Επίσης συγκλίνει και ο νεοπαγής συνασπισμός της Σαουδικής Αραβίας με τα Εμιράτα που υποστηρίζει την Αίγυπτο, για να αποτρέψει την ενίσχυση του διπόλου Ιράν-Τουρκίας στην Μέση Ανατολή και στην ανατολική Μεσόγειο που πρόκειται να εξελιχθεί σε ενεργειακό και εμπορικό  διάδρομο προς την Ε.Ε.  Το τρίγωνο επίσης αποτελεί ιδανικό στήριγμα για την Αίγυπτο στην υπόθεσητης Λιβύης (Γ. Ζ. Ηλιόπουλος/ H. J. Spiro, INTERDEPENDENCE: A THIRD OPTION BETWEEN SOVEREIGNITY AND SUPRANATIONAL INTEGRATION in G. Ionescu, Editor, BETWEEN SOVEREIGNITY AND INTEGRATION, Groom Helm, 1974).

Επιπλέον ορισμένοι αστάθμητοι παράγοντες, όπως η αλλοπρόσαλλη στάση του Αμερικανού προέδρου, η δυναμική εμφάνιση του νέου ηγέτη της Σαουδικής Αραβίας Πρίγκηπα Mohammed bin Salman στην διεθνή σκηνή, η μάλλον απερίσκεπτη επιλογή του προέδρου Erdoğan να υποστηρίξει την παράταξη των σκληρών ισλαμιστών των Αδελφών Μουσουλμάνων στην Αίγυπτο, χωρίς να συνεκτιμήσει την πιθανότητα της κατάρρευσής τους, αποτελούν μερικά από τα δείγματα που αναιρούν σε μεσοπρόθεσμο τουλάχιστον ορίζοντα, την προσέγγιση της Τουρκίας με τις υπόλοιπες τέσσερις κορυφές.

Με δεδομένο ότι η Τουρκία αδυνατεί λόγω της εξωτερικής πολιτικής της να σχηματίσει κάποια τριγωνική σχέση από τις 10 πιθανές του πενταγώνου, έχει να αντιμετωπίσει τον σχηματισμό μίας άλλης από τις υπόλοιπες κορυφές. Η ισχυρότερη αναμφίβολα είναι η σχέση Ελλάς-Ισραήλ-Αίγυπτος,  που ευνοείται από τις τρέχουσες συγκυρίες και την κλιμάκωση της έντασης μεταξύ ΗΠΑ-Ιράν που θίγει και την Τουρκία λόγω των στενών της σχέσεων με τους Ιρανούς. Παράλληλα η πρόσφατη εικοσιπενταετής συμφωνία με την Κίνα που φέρει την Τεχεράνη υπό τον απόλυτο σχεδόν έλεγχο του Πεκίνου, επιδεινώνει ακόμα περισσότερο την ήδη ρευστή κατάσταση.

Οικονομικοί και Ενεργειακοί Παράμετροι

Επιπλέον οι οικονομίες των τριών χωρών, όπως και οι παραγωγικές τους δραστηριότητες παραμένουν σε σημαντικό βαθμό συμπληρωματικές, στοιχείο που σταθεροποιεί τον σχηματισμό μίας τριγωνικής σχέσης. Η Αίγυπτος εξέρχεται από μία μακροχρόνια κρίση με αφετηρία το 2011 και τα γεγονότα της Αραβικής Άνοιξης, με ρυθμούς ανόδου του ΑΕΠ ανώτερους του 5% κατά το 2018 που επαναλαμβάνονται και κατά το 2019, ενώ οι ξένες επενδύσεις στην χώρα κατά το 2019 ανέρχονται σε $46 δισεκατομμύρια αντιπροσωπεύοντας το 13% του ΑΕΠ. Το Ισραήλ από την άλλη πλευρά έχει εντείνει με την είσοδό του στον ΧΧΙ αιώνα τα βήματά του προς την οικονομία της ελεύθερης αγοράς, κερδίζοντας συνεχώς έδαφος στο διεθνές ανταγωνιστικό περιβάλλον. Η οικονομία της χώρας εξελίσσεται με εξαιρετικούς ρυθμούς με ισορροπημένα σχεδόν ισοζύγια και κατατάσσεται στις πολύ ανεπτυγμένες χώρες, ειδικά στην τεχνολογία αιχμής.

Στο τρίγωνο αυτό, είναι λογικό να προσκολληθεί και η Κύπρος, κυρίως λόγω της τριμερούς συμφωνίας του Αυγούστου του 2013 μεταξύ Ελλάδος, Κύπρου και Ισραήλ, που σχηματίζει το αποκαλούμενο Ενεργειακό Τρίγωνο, με αντικειμενικό στόχο την αξιοποίηση και εκμετάλλευση των κοιτασμάτων του φυσικού αερίου. Η συμφωνία ακολουθεί την ανακάλυψη του κοιτάσματος Tamar το 2009, της τάξης των 535  BCm (18,9 TCf – τρισεκατομμυρίων κυβικών ποδών), του Leviathan το 2010 της τάξης των 515  BCm (18,9 TCf – τρισεκατομμυρίων κυβικών ποδών) και του κυπριακού Aphrodite το 2011 των 127,5 BCm (4,5 TCf). Στα κοιτάσματα αυτά προστίθενται μετά το 2015 το αιγυπτιακό κοίτασμα Zohr της τάξης των 850   BCm (30 TCf – τρισεκατομμυρίων κυβικών ποδών) και το κυπριακό Calypso της τάξης των 170,0-226,7 BCm.

Παράλληλα η Αίγυπτος έχει την υποστήριξη του νεοπαγούς συνασπισμού της Σαουδικής Αραβίας με τα Εμιράτα, με την νέα συμφωνία μεταξύ του Ισραήλ και των Εμιράτων να εδραιώνει ακόμα περισσότερο τις στενές σχέσεις των συγκεκριμμένων χωρών.  Φυσικά δεν είναι αναγκαίο να σημειωθεί πως Ισραήλ και Σαουδική Αραβία χαίρουν της αμέριστης υποστήριξης των ΗΠΑ...                                                                        

googlenews

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΑΚΟΜΗ

 
 
 

 

logo m

 

 


©2024 YSTEROGRAFONEWS - ΟΡΟΙ ΧΡΗΣΗΣ  ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑ


© 2014-2024 YSTEROGRAFO NEWS