Σε μια ιστορική αποτίμηση του τελικού σημαίνοντος των επιθέσεων στον κόλπο του Ομάν (στενά του Ορμούζ) προχωρά ο Ναύαρχος ΛΣ-ΕΛΑΚΤ (εα) και πρώην Δ/ντής Λιμένων -Λιμενικής Πολιτικής & Λιμενικής Αστυνομίας, Νίκος Σπανός, σχολιάζοντας ότι πρόκειται για γεγονότα γνωστά από το παρελθόν.
Το πρώτο περιστατικό αφορούσε το πλοίο Richmond Voyager – πλοίο που ναυλώνεται από την Αμερικανική Chevron με σημαία των νήσων Μπαχάμες κι είναι ελληνόκτητο σύμφωνα με το Reuters. Το πλοίο κατευθυνόταν από τα ΗΑΕ προς την Σιγκαπούρη. Το δεύτερο περιστατικό έλαβε χώρα στα 28 ναυτικά μίλια βορειοανατολικά του Μουσκάτ, πρωτεύουσας του Ομάν, με πλοίο του Ιρανικού Πολεμικού Ναυτικού να πυροβολεί σε άλλο τάνκερ επιχειρώντας να το καταλάβει.
Το 1/5 της παγκόσμιας κατανάλωσης πετρελαίου περνά από τα στενά του Ορμούζ
Όπως εξηγεί ο κ. Σπανός την απόπειρα κατάσχεσης των δύο δεξαμενόπλοιων από το Ιράν στον Κόλπο του Ομάν ακολουθεί μια σημαντική και κρίσιμη, για διάφορους γεωπολιτικούς συσχετισμούς και γεωστρατηγικές ισορροπίες, ιστορική ακολουθία. Γιατί όμως έχει σημασία να γίνει μια ιστορική αναδρομή σε αυτό το γεωγραφικό σημείο;
«Η απάντηση είναι εύλογη κι εμφανής: σύμφωνα με την Αμερικανική Υπηρεσία Ενεργειακής Πληροφόρησης εκτιμάται ότι 18,5 εκατ. βαρέλια πετρελαίου την ημέρα που μεταφέρονται δια θαλάσσης, πέρασαν ακριβώς απ’ αυτόν τον Κόλπο, από τον θαλάσσιο δίαυλο που χωρίζει το Ιράν και το Ομάν, συνδέοντας τον Κόλπο με τον Κόλπο του Ομάν και την Αραβική Θάλασσα. Τα 18,5 εκατ. βαρέλια, λοιπόν, είναι περίπου το 30% του αργού κι άλλων προϊόντων πετρελαίου σε υγρή μορφή που μεταφέρθηκαν δια θαλάσσης το 2016. Επίσης, το 2017 περίπου 17,2 εκατ. βαρέλια την ημέρα εκτιμάται ότι μεταφέρθηκαν μέσω του Στενού και 17,4 εκατ. βαρέλια το πρώτο εξάμηνο του 2018, σύμφωνα με την Εταιρεία Αναλύσεων του Πετρελαϊκού Κλάδου Vortexa. Συνοψίζοντας τα παραπάνω δεδομένα, θα λέγαμε ότι το ένα πέμπτο της παγκόσμιας κατανάλωσης πετρελαίου (ήτοι 100 εκατ. βαρέλια ημερησίως) περνά μέσω των προαναφερόμενων Στενών», αναφέρει ο Έλληνας Ναύαρχος ε.α. και Διεθνής Πραγματογνώμονας Επιστημών Ναυτιλίας.
Επίθεση με τορπίλη το 2019 σε πλοίο νορβηγικών συμφερόντων
Προχωρώντας πάνω σ’ αυτή τη νοητή γραμμή ιστορικής ακολουθίας, τον Ιούνιο του 2019 σήμανε παγκόσμιος συναγερμός λόγω επίθεσης σε 2 τάνκερ στον Κόλπο του Ομάν. Το ένα τάνκερ δέχθηκε επίθεση με τορπίλη. Ακολούθησε έκρηξη και στο δεύτερο τάνκερ. Στόχος της επίθεσης ήταν το νορβηγικών συμφερόντων δεξαμενόπλοιο Front Altair με σημαία Νήσων Μάρσαλ. Μετέφερε 75.000 τόνους πετρελαιοειδή κι είχε 21 μέλη πλήρωμα.
Ένα μήνα πριν, τον Μάιο του 2019, 4 τάνκερ, 2 της Σαουδικής Αραβίας, 1 των Εμιράτων κι 1 Νορβηγικό έγιναν, και πάλι, στόχος επίθεσης. Οι τρεις χώρες με κοινή τους ανακοίνωση είχαν αναφέρει ότι στα πλοία είχαν τοποθετηθεί νάρκες από δύτες. Οι επιθέσεις του 2019 στον Κόλπο του Ομάν προκάλεσαν άλμα στις τιμές του πετρελαίου κι έγειραν μεγάλη ανησυχία για την ασφάλεια των πλοίων που διέπλεαν το Στενό του Ορμούζ, έναν δίαυλο ζωτικής σημασίας για την Ναυτιλία που συνδέει τους πετρελαιοπαραγωγούς της Μέσης Ανατολής με τις αγορές στην Ασία, την Ευρώπη, τη Βόρεια Αμερική κι όχι μόνο, με αποτέλεσμα να βρίσκεται σε ένα νευραλγικό σημείο γεωπολιτικών και οικονομικών συμφερόντων.
Το έγγραφο- προειδοποίηση του υπουργείου Ναυτιλίας και Νησιωτικής Πολιτικής
Κάνοντας μια αναφορά στο ελλαδικό πλαίσιο, τονίζει ο Νίκος Σπανός, βρίσκουμε το υπ. αριθ. 2211.3-16/37831/2022/27-5-2022 επείγον έγγραφο της Διεύθυνσης Ποντοπόρου Ναυτιλίας του Υπουργείου Ναυτιλίας και Νησιωτικής Πολιτικής, με το οποίο δίδεται σαφής γραμμή για την ασφαλή ναυσιπλοΐα στην περιοχή του Περσικού Κόλπου, στα Στενά του Ορμούζ καθώς και στον Κόλπο του Ομάν. Στο επίσημο έγγραφο αναφέρονται τα εξής:
«Με αφορμή περιστατικά παραβίασης της ελευθερίας της ναυσιπλοΐας και της αβλαβούς διέλευσης εμπορικών πλοίων στον Περσικό Κόλπο πλησίον των ακτών του Ιράν από δυνάμεις του εν λόγω κράτους, συνίσταται εντόνως όπως η ναυσιπλοΐα των υπό ελληνική σημαία πλοίων στην ανωτέρω περιοχή καθώς και στα Στενά του Ορμούζ και στον Κόλπο του Ομάν διενεργείται, κατά το δυνατόν, εκτός υδάτων δικαιοδοσίας Ιράν».
Βέβαια. αυτές οι ενέργειες δεν αφορούν έκνομες ενέργειες σύμφωνα με τις διατάξεις του XI-2, της Δ.Σ. SOLAS (Kωδ. ISPS) του ν. 3622/2007, του κανονισμού 725/2004 ΕΚ και της οδηγίας 2005/65/ΕΚ.
Άλλα ιστορικά ορόσημα παραπλήσιων γεγονότων έλαβαν χώρα:
- Τον Ιούλιο του 1988, το αμερικανικό πλοίο Vincennes κατέρριψε ιρανικό επιβατικό αεροσκάφος, με αποτέλεσμα να σκοτωθούν 290 επιβαίνοντες.
- Στις αρχές του 2008, ο τότε διοικητής των Φρουρών της Επανάστασης, Μοχάμεντ Αλί Τζαφάρι, ανακοίνωσε ότι το Ιράν θα ακολουθήσει αυστηρά ελεγκτικά μέτρα στη ναυσιπλοΐα στο Στενό, εφόσον δεχθεί επίθεση.
- Τον Ιούλιο του 2010, το ιαπωνικό πετρελαιοφόρο M Star δέχθηκε, επίσης, επίθεση στο Στενό, με την ευθύνη να την αναλαμβάνει η ομάδα μαχητών «Ταξιαρχίες» του Αμπντάλα Αζάμ, με σχέσεις με την Αλ Κάιντα.
- Τον Ιανουάριο του 2012, το Ιράν απείλησε να μπλοκάρει το Στενό ως αντίποινα σε αμερικανικές και ευρωπαϊκές κυρώσεις με στόχο τα έσοδα της χώρας από το πετρέλαιο.
- Τον Μάιο του 2015, ιρανικά σκάφη εξαπέλυσαν βολές κατά τάνκερ με σημαία Σιγκαπούρης.
«Τελικό σημαινόμενο της επαναληψιμότητας των εντάσεων κι επιθέσεων σε δεξαμενόπλοια σε αυτά τα σημεία είναι η επιτάχυνση κι αναδιάρθρωση των Πρωτόκολλων Ασφαλείας στην ναυσιπλοΐα καθώς και η εντατική ενημέρωση και συνεχής κατάρτιση των ιθυνόντων σε κάθε μήκος και πλάτος της Ναυτιλίας», καταλήγει ο Έλληνας Ναύαρχος ε.α.
