Mε απόφαση του το ΣτΕ απαγορεύει την κατάργηση ή τη συγχώνευση των συντάξεων. Συγκεκριμένα η απόφαση αναφέρει ότι κρίνει αντισυνταγματικές τις μειώσεις που επέβαλλε το μνημόνιο II το 2012 στις συντάξεις ΙΚΑ κλπ. Σύμφωνα με το capital.gr, το σκεπτικό της πλειοψηφίας του Ανωτάτου Δικαστηρίου, που παραθέτουμε σχεδόν αυτούσιο, προσφέρει τρία χρήσιμα συμπεράσματα:
1. Το Σύνταγμα και η νομολογία του δικαστηρίου θεωρούν δεσμευτική υποχρέωση του κράτους την καταβολή κύριας και επικουρικής ασφάλισης, συνεπώς η εξαγγελία περί κατάργησης της δεύτερης και συγχώνευσης στην κύρια πιθανόν θα καταπέσει στα δικαστήρια.
2. Ηδη το ΣτΕ έχει κρίνει αντισυνταγματικές τις μειώσεις του 2012 θεωρώντας πως ξεπερνούν το συνταγματικό μέτρο που επιβάλλει αξιοπρεπή διαβίωση των συνταξιούχων. Η αποκατάσταση δε των συντάξεων δεν έχει γίνει ακόμα απο το κράτος. Πως λοιπόν το ίδιο δικαστήριο θα δεχτεί νέες μειώσεις συντάξεων;
3. Βασικός πυρήνας της απόφασης αυτής του ΣτΕ αποτέλεσε η έλλειψη απο μέρους της τότε κυβέρνησης μελέτης βιωσιμότητας των ταμείων που θα καταδεικνύει πως η μειώσεις αυτές είναι απολύτως αναγκαίες για να πάρουν σύνταξη και οι επόμενες γενιές ενόψει των ασφυκτικών δημοσιονομικών προβλημάτων. Η διέξοδος λοιπόν για την κυβέρνηση αφορά κατά βάσιν την ύπαρξη τέτοιας μελέτης βιωσιμότητας, την οποία πρέπει να εμφανίσει.
Ιδού τα βασικά (σχετικά ) αποσπάσματα της απόφασης:
Η επικουρική ασφάλιση
Για την υποχρεωτική επικουρική ασφάλιση το ΣτΕ αναφέρει:
"Εξ άλλου, η κρατική μέριμνα για την υποχρεωτική κοινωνική ασφάλιση (κύρια και επικουρική) δεν εξαντλείται στην ίδρυση από το κράτος των οικείων δημοσίων φορέων, στον ορισμό των διοικούντων αυτούς οργάνων, στην άσκηση εποπτείας της δραστηριότητάς τους και της διαχειρίσεως της περιουσίας τους και στη θέσπιση των σχετικών κανόνων, αλλά περιλαμβάνει και τη μέριμνα για την προστασία του ασφαλιστικού τους κεφαλαίου, δηλαδή για τη βιωσιμότητά τους χάριν και των επομένων γενεών, μέριμνα η οποία εκδηλώνεται, μεταξύ άλλων, με τη θέσπιση ρυθμίσεων για την προστασία και την αξιοποίηση της περιουσίας τους και την επωφελή διαχείριση των αποθεματικών τους, με τον καθορισμό εκάστοτε των οικείων συνταξιοδοτικών προϋποθέσεων, με την πρόβλεψη κοινωνικών πόρων, και, κυρίως, με την απ’ ευθείας συμμετοχή στην χρηματοδότηση των εν λόγω φορέων μέσω του κρατικού προϋπολογισμού...... Το ύψος της κρατικής συμμετοχής στη χρηματοδότηση των φορέων της υποχρεωτικής κοινωνικής ασφαλίσεως –συμμετοχής η οποία πρέπει να είναι επαρκής για την εξυπηρέτηση των προεκτεθέντων συνταγματικώς επιβεβλημένων σκοπών (επάρκεια παροχών προς διασφάλιση ικανοποιητικού κατά τα ανωτέρω επιπέδου διαβιώσεως και διασφάλιση της βιωσιμότητας του οικείου ασφαλιστικού φορέα)– προσδιορίζεται εκάστοτε από τον κρατικό προϋπολογισμό... "
Η αξιοπρεπής διαβίωση και το γερμανικό δικαστήριο
Το δικαστήριο θεωρεί πως σε εξαιρετικές περιπτώσεις υφίσταται δυνατότητα περικοπής των συντάξεων αλλά οχι απεριόριστα και αλλεπάλληλα, αφού θα πρέπει να διασφαλίζεται η αξιοπρεπής διαβίωση του συνταξιούχου. Αν δε θεωρεί πως αυτό διαταράχθηκε (και το έκρινε αντισυνταγματικό) με τις δεύτερες περικοπές του 2012, τι θα γνωμοδοτήσει για τρίτες; Χαρακτηριστικό είναι δε πως επικαλείται και σχετική απόφαση του Συνταγματικού Δικαστηρίου της Γερμανίας:
"Και στις εξαιρετικές, όμως, αυτές περιπτώσεις, η δυνατότητα του νομοθέτη να περικόπτει τις ασφαλιστικές παροχές δεν είναι απεριόριστη, αλλά οριοθετείται κατά πρώτον από τις αρχές της κοινωνικής αλληλεγγύης (άρθρο 25 παρ. 4 του Συντάγματος) και της ισότητας στα δημόσια βάρη (άρθρο 4 παρ. 5 του Συντάγματος), οι οποίες επιτάσσουν να κατανέμεται εξ ίσου το βάρος της δημοσιονομικής προσαρμογής μεταξύ όλων των πολιτών, καθώς και από την αρχή της αναλογικότητας (άρθρο 25 παρ. 1 του Συντάγματος), σύμφωνα με την οποία το συγκεκριμένο μέτρο πρέπει να είναι πράγματι πρόσφορο και αναγκαίο για την αντιμετώπιση του προβλήματος (πρβλ. ΣτΕ 2192-2196/2014 Ολ.). Σε κάθε δε περίπτωση, η περικοπή των συντάξεων δεν μπορεί να παραβιάζει αυτό που αποτελεί, κατά τα ανωτέρω, τον συνταγματικό πυρήνα του κοινωνικοασφαλιστικού δικαιώματος, τη χορήγηση δηλαδή στον συνταξιούχο παροχών τέτοιων που να του επιτρέπουν να διαβιώνει με αξιοπρέπεια, εξασφαλίζοντας τους όρους όχι μόνο της φυσικής του υποστάσεως (διατροφή, ένδυση, στέγαση, βασικά οικιακά αγαθά, θέρμανση, υγιεινή και ιατρική περίθαλψη όλων των βαθμίδων), αλλά και της συμμετοχής του στην κοινωνική ζωή με τρόπο που δεν αφίσταται, πάντως, ουσιωδώς από τις αντίστοιχες συνθήκες του εργασιακού του βίου (πρβλ. απόφαση του Ομοσπονδιακού Συνταγματικού Δικαστηρίου της Γερμανίας της 9.2.2010, -1 BvL 1/09-, -1 BvL 3/09-, -1 BvL 4/09-, ιδίως Rn. 135)".
Το παράθυρο
Το Ανώτατο Δικαστήριο βέβαια αφήνει ένα παράθυρο ανοιχτό μέσα απο το οποίο μπορούν να "περάσουν" τέτοιου είδους μέτρα και αφορά στη μελέτη βιωσιμότητας των ταμείων:
"Προκειμένου, εξ άλλου, να ανταποκριθεί στις εν λόγω δεσμεύσεις του και να μην υπερβεί τα όρια που χαράσσει το Σύνταγμα, ο νομοθέτης, όταν λαμβάνει μέτρα συνιστώμενα, κατά τα ανωτέρω, σε περικοπή συνταξιοδοτικών παροχών, οφείλει, εν όψει και της γενικότερης υποχρέωσής του για "προγραμματισμό και συντονισμό της οικονομικής δραστηριότητας για την εδραίωση της κοινωνικής ειρήνης" (ανωτ. άρθρο 106 παρ. 1 του Συντάγματος), να έχει προβεί σε ειδική, εμπεριστατωμένη και επιστημονικά τεκμηριωμένη μελέτη, από την οποία να προκύπτει αφ’ ενός μεν ότι τα συγκεκριμένα μέτρα είναι πράγματι πρόσφορα αλλά και αναγκαία για την αποτελεσματική αντιμετώπιση του προβλήματος βιωσιμότητας των φορέων κοινωνικής ασφαλίσεως, εν όψει και των παραγόντων που το προκάλεσαν, έτσι ώστε η λήψη των μέτρων αυτών να είναι σύμφωνη με τις πιο πάνω συνταγματικές αρχές της αναλογικότητας και της ισότητας στα δημόσια βάρη, αφ’ ετέρου δε ότι οι επιπτώσεις από τα μέτρα αυτά στο βιοτικό επίπεδο των πληττομένων προσώπων, συνδυαζόμενες με άλλα τυχόν ληφθέντα μέτρα (φορολογικά κ.ά.), αλλά και με το σύνολο των κοινωνικοοικονομικών συνθηκών της δεδομένης συγκυρίας, δεν έχουν, αθροιστικά λαμβανόμενες, αποτέλεσμα τέτοιο που να οδηγεί σε ανεπίτρεπτη, κατά τα προεκτεθέντα, παραβίαση του πυρήνα του συνταγματικού δικαιώματος σε κοινωνική ασφάλιση".
