Χειμώνα σε ολόκληρο τον πλανήτη επί χρόνια θα μπορούσε να προκαλέσει η έκρηξη για πρώτη φορά από το 1538 μ.Χ. ενός ηφαιστείου στην Ιταλία, όπως προειδοποιούν επιστήμονες σε μια νέα μελέτη.
O φλοιός στο ηφαίστειο Φλεγραία Πεδία (Campi Flegrei) κοντά στη Νάπολη της νότιας Ιταλίας αποδυναμώνεται και γίνεται πιο επιρρεπής σε μια ρήξη, «καθιστώντας πιθανότερη μια έκρηξη», σημειώνει έρευνα, που δημοσιεύτηκε πρόσφατα στην επιθεώρηση Communications Earth & Environment.
The Campi Flegrei volcano in Italy has become weaker and more prone to rupturing, suggests a new study led by Professor Christopher Kilburn @UCLHC @ES_UCL @uclmaps with @INGV_press interpreting recent patterns of ground uplift and mini local earthquakes https://t.co/CnSIJBIzKN pic.twitter.com/CGJCRIS6eu
— UCL News (@uclnews) June 9, 2023
Πώς μπορεί η έκρηξη του ηφαιστείου να βυθίσει στο χειμώνα ολόκληρη την υφήλιο
Αν η έκρηξη του ηφαιστείου – υπερηφαίστειο το ονομάζουν οι επιστήμονες- είναι παρόμοια με την τελευταία μεγάλη του πριν από περίπου μισή χιλιετία, τότε θα εκσφενδονιστούν λάβα, τέφρα και ηφαιστειακά αέρια μέχρι τη στρατόσφαιρα!
Αυτό θα οδηγούσε σε τσουνάμι 33 μέτρων και τη διασπορά θείου και τοξικής τέφρας, που θα μπορούσε να βυθίσει για χρόνια τη Γη σε έναν χειμώνα, προκαλώντας καταστροφές στις σοδειές και στην άγρια πανίδα και χλωρίδα.
Το μέγιστο κίνδυνο αντιμετωπίζουν οι περίπου 500.000 κάτοικοι της περιοχής γύρω από το ηφαίστειο, πολλοί εκ των οποίων στην παράκτια πόλη Ποτσουόλι.
Τα «Φλεγραία Πεδία» αντί να ορθώνονται σε ένα παραδοσιακό ηφαίστειο, έχουν το σχήμα μιας ήπιας κοιλότητας διαμέτρου 12-14 χλμ. με καλντέρες που σχηματίζονται όταν εκρήγνυται ένα ηφαίστειο και καταρρέει.
Βρίσκονται σε απόσταση μιας ώρας με το αυτοκίνητο από το άλλο, γνωστότερο ηφαίστειο της Νάπολης, το Βεζούβιο και είναι ορατά μόνον από τον ουρανό. Όμως μια πρόσφατη αύξηση των σεισμικών δονήσεων – άνω των 600, μόνον τον Απρίλιο – έχει θορυβήσει τους επιστήμονες.
Τα υπερηφαίστεια είναι ηφαίστεια που μπορούν να παράξουν τεράστιες εκρήξεις, φθάνοντας τη βαθμίδα 8 στη σχετική κλίμακα και να εκτοξεύσουν υλικό άνω των χιλίων κυβικών χιλιομέτρων. Ένα από τα επικίνδυνα χημικά στοιχεία που θα μπορούσαν να απελευθερωθούν στο σύννεφο της έκρηξης είναι το φθόριο, το οποίο, σε επαρκείς ποσότητες, μπορεί να καταστρέψει τα φυτά και να προκαλέσει ασθένειες στα ζώα. Η νέα μελέτη που εκπονήθηκε από κοινού από ακαδημαϊκούς του Εθνικού Ινστιτούτου Γεωφυσικής και Ηφαιστειολογίας της Ιταλίας (INGV) και του University College του Λονδίνου (UCL) διαπίστωσε ότι το ηφαίστειο έχει γίνει «πιο επιρρεπές σε ρήξη». «Η νέα μας μελέτη επιβεβαιώνει ότι ο Campi Flegrei πλησιάζει όλο και πιο κοντά στη ρήξη», δήλωσε ο επικεφαλής συντάκτης της έρευνας, καθηγητής Κρίστοφερ Κίλμπερν, (UCL Earth Sciences).
Σχέδια για την εκκένωση της περιοχής γύρω από το ηφαίστειο
Οι Αρχές έχουν εκπονήσει σχέδιο για την απομάκρυνση όσων ζουν στην περιοχή γύρω από το ηφαίστειο εντός τριών ημερών είτε με ίδια μέσα ή με λεωφορεία, τρένα και σκάφη. Το επίπεδο κινδύνου -πράσινο, κίτρινο, πορτοκαλί και κόκκινο – αναθεωρείται διαρκώς. Αυτή τη στιγμή το Ποτσουόλι είναι στο κίτρινο. Η παράκτια πόλη έχει ανυψωθεί κατά σχεδόν τέσσερα μέτρα από τη δεκαετία του 1950, λόγω της πίεσης που ασκεί το μάγμα στο έδαφος από πάνω του, αναφέρει η μελέτη.
Για τον Μάουρο Αντόνιο Ντι Βίτο, διευθυντή του Παρατηρητηρίου του Βεζούβιου, ο κίνδυνος είναι υψηλός δεδομένο ότι υπάρχουν πυκνοκατοικημένες ζώνες στην περιοχή που θα δυσχεράνουν πιθανώς την απομάκρυνση των κατοίκων μέσω των στενών δρόμων. «Υπάρχουν περιοχές που αστικοποιήθηκαν χωρίς να ληφθούν υπόψη οι κίνδυνοι», είπε.
Μικρές εκρήξεις του ηφαιστείου είναι πιθανότερες από μια μεγάλη έκρηξη
Ωστόσο, οι επιστήμονες δεν λένε ότι είναι αναπόφευκτη μια τεράστια έκρηξη του ηφαιστείου της κλίμακας που θα μπορούσε να προκαλέσει παγκόσμιο χειμώνα, καθώς για να συμβεί αυτό αυτό είναι απαραίτητες δύο προϋποθέσεις: για να εκραγούν τα ηφαίστεια, τα αέρια πρέπει να συσσωρεύονται ταχύτερα από ό,τι μπορούν να διαφύγουν και το μάγμα πρέπει επίσης να μπορεί να κινείται γρήγορα μέσω του φλοιού, όπου έχει σχηματιστεί μια ρωγμή.
Οι επιστήμονες δεν μπορούν να γνωρίζουν με βεβαιότητα ότι αυτές οι προϋποθέσεις πληρούνται μέχρι να συμβεί μια έκρηξη. Πρόσθεσαν ότι εάν εκραγεί το ηφαίστειο Campi Flegrei, είναι πιο πιθανό η έκρηξη να είναι μικρή παρά μεγάλη. «Ισχύει το ίδιο για όλα τα ηφαίστεια που ήταν εν υπνώσει επί γενεές», λέει ο Στέφανο Καρλίνο, ερευνητής στο Παρατηρητήριο του Βεζούβιου. Τα Φλεγραία Πεδία ίσως μπουν σε μια νέα φάση ρουτίνας με ήπια άνοδο και υποχώρηση, όπως παρατηρείται σε παρόμοια ηφαίστεια ανά την υφήλιο, ή να επιστρέψουν απλά σε κατάσταση “ύπνου”. Δεν μπορούμε να πούμε με βεβαιότητα τι θα συμβεί. Το σημαντικό είναι να είμαστε προετοιμασμένοι για όλα τα ενδεχόμενα».
