Η κεντροδεξιά Δημοκρατική Συμμαχία (AD) της Πορτογαλίας επικράτησε οριακά στις βουλευτικές εκλογές της Κυριακής, που σημαδεύτηκαν από την εντυπωσιακή άνοδο της ακροδεξιάς, ενώ κανένα κόμμα δεν εξασφάλισε πλειοψηφία εδρών στη Βουλή.
Επιβεβαιώνοντας τα exit polls ο κεντροδεξιός συνασπισμός εξασφάλισε ποσοστό 29,5% από το 98,98% των ψήφων που είχαν καταμετρηθεί μέχρι νωρίς τη Δευτέρα, οριακά μπροστά από το κυβερνών Σοσιαλιστικό Κόμμα (28,7%).
Aν και τα αποτελέσματα δεν είναι οριστικά, ο αρχηγός του Σοσιαλιστικού Κόμματος, Πέδρο Νούνο Σάντος, έχει ήδη παραδεχτεί την ήττα του. Το ακροδεξιό Chega («Αρκετά«) απέσπασε ποσοστό 18% τετραπλασιάζοντας τα ποσοστά του σε ένα πελώριο άλμα τόσο για το κόμμα, όσο και για τον αρχηγό του, Αντρέ Βεντούρα, πρώην ασκούμενο ιερέα και σχολιαστή αγώνων ποδοσφαίρου.
Η πορτογαλική κεντροδεξιά αποκλείει το ενδεχόμενο συνεργασίας με την ακροδεξιά
Ο επικεφαλής της τρικομματικής Δημοκρατικής Συμμαχίας (AD) και αρχηγός του μεγαλύτερου κόμματος της αντιπολίτευσης, του Σοσιαλδημοκρατικού Κόμματος (PSD), επανέλαβε ότι αποκλείει το ενδεχόμενο συμφωνίας με τους ακροδεξιούς λαϊκιστές, οι οποίοι έχουν εκφράσει δημοσίως τη φιλοδοξία τους να έχουν κυβερνητικό ρόλο, μολονότι άλλα μέλη στο κόμμα προχώρησαν σε πιο αμφίσημες δηλώσεις. Μένει να φανεί πώς θα τα καταφέρει να κυβερνήσει με μια Βουλή διχασμένη ανάμεσα στην κεντροδεξιά, την αριστερά και την ακροδεξιά.
Το αποτέλεσμα των εκλογών στην Πορτογαλία προλειαίνει το έδαφος για δύσκολες διαπραγματεύσεις το επόμενο διάστημα για τον σχηματισμό βιώσιμης κυβέρνησης και ίσως για μια νέα προσφυγή στις κάλπες στο όχι και τόσο μακρινό μέλλον.
Εδώ και δεκαετίες το Σοσιαλιστικό Κόμμα και το κεντροδεξιό Σοσιαλδημοκρατικό Κόμμα εναλλάσσονται στην εξουσία στην Πορτογαλία, αλλά δεν εξασφάλισαν κοινοβουλευτική πλειοψηφία στη χθεσινή εκλογική αναμέτρηση, που προκηρύχθηκε μετά την παραίτηση τον περασμένο Νοέμβριο του πρωθυπουργού Αντόνιο Κόστα, στον απόηχο μιας έρευνας για διαφθορά αναφορικά με τον χειρισμό από την κυβέρνησή του μεγάλων επενδυτικών πρότζεκτ. Ο Κόστα δεν έχει κατηγορηθεί για κάποιο έγκλημα.
Ρόλος ρυθμιστή για την πορτογαλική ακροδεξιά;
Το Chega, που δημιουργήθηκε πριν από μόλις πέντε χρόνια, ήταν τρίτη δύναμη στην πορτογαλική Βουλή από τις εκλογές του 2022, όταν εξασφάλισε ποσοστό 7%.
Αλλά με την αδυναμία των μεγάλων, παραδοσιακών κομμάτων, να εξασφαλίσουν την πλειοψηφία στις χθεσινές εκλογές η ακροδεξιά αναλαμβάνει πιθανό ρόλο ρυθμιστή, με το Chega να μετέχει ίσως σε έναν κυβερνητικό συνασπισμό για να αρθεί το πολιτικό αδιέξοδο.
Σκάνδαλα και πορεία της οικονομίας οι βασικές πηγές ανησυχίας των Πορτογάλων
Τα σκάνδαλα διαφθοράς έριξαν βαριά σκιά στις χθεσινές εκλογές με τους ψηφοφόρους να εκφράζουν τη δυσαρέσκειά τους για το πολιτικό κατεστημένο. Σύμφωνα με πρόσφατη έρευνα της ΕΕ το 93% των Πορτογάλων πιστεύει ότι η διαφθορά είναι διαδεδομένη στη χώρα.
Βασικό ρόλο στις επιλογές των ψηφοφόρων έπαιξε, σύμφωνα με διεθνή ΜΜΕ, και η ανησυχία τους για την πορεία της οικονομίας καθώς η Πορτογαλία, μια από τις φτωχότερες χώρες της δυτικής Ευρώπης, ταλανίζεται από στεγαστική κρίση με τις τιμές των ενοικίων στα ύψη, χαμηλές απολαβές των εργαζομένων και ένα σύστημα υγείας που αντιμετωπίζει πολλά προβλήματα.
Το κεντροαριστερό Σοσιαλιστικό Κόμμα βρίσκεται στην εξουσία από τα τέλη του 2015. Ο 46χρονος Νούνο Σάντος παρέλαβε από τον Κόστα τα ηνία του κόμματος. Αποκαλούμενος από τους επικριτές του «αριστερός του χαβιαριού», ο Σάντος προσπάθησε να αποδείξει την αφοσίωσή του στην εργατική τάξη παρά το γεγονός ότι προέρχεται από πλούσια οικογένεια. Ο παραδοσιακός αντίπαλος του Σοσιαλιστικού Κόμματος είναι το κεντροδεξιό Σοσιαλδημοκρατικό Κόμμα (PSD), το οποίο τον Δεκέμβριο σχημάτισε συμμαχία με δύο άλλα συντηρητικά κόμματα χωρίς κοινοβουλευτική εκπροσώπηση για τις χθεσινές εκλογές με έναν εκ των βασικών στόχων του να φρενάρει την άνοδο της ακροδεξιάς.
Ανησυχία για την άνοδο της πορτογαλικής ακροδεξιάς
Το Chega τάχθηκε στη διάρκεια της προεκλογικής καμπάνιας υπέρ της επιβολής αυστηρότερων ποινών στους εγκληματίες και υπέρ της αυστηροποίησης της μεταναστευτικής πολιτικής της Πορτογαλίας. Όπως και άλλα ακροδεξιά κόμματα ανά την Ευρώπη, το Chega του Αντρέ Βεντούρα έχει επίσης επικεντρωθεί σε θέματα ισότητας των φύλων, ασφάλειας και εγκληματικότητας. Το κόμμα έχει φλερτάρει με τον εξτρεμισμό – σε ένα πρόσφατο συνέδριο ένα από τα μέλη του ισχυρίστηκε ότι ήταν «φασίστας», για να υποστηρίξει αργότερα ότι απλώς ειρωνευόταν τους επικριτές του.
Ο Βεντούρα έχει καταδικαστεί για ρατσιστικά σχόλια και πολλά μέλη του και οπαδοί του καταφεύγουν σε ρητορική μίσους στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης.
Η άνοδος της ακροδεξιάς στην Πορτογαλία αντανακλά μια τάση που έχει διαπιστωθεί και σε άλλες χώρες της Ευρώπης, όπως η Ολλανδία, η Γαλλία, και η Γερμανία με ψηφοφόρους απογοητευμένους από τα παραδοσιακά κόμματα να αναζητούν εναλλακτικές. Το άλμα του Chega καταγράφεται μόλις τρεις μήνες πριν τις ευρωεκλογές του Ιουνίου, όπου λαϊκιστικές δυνάμεις αναμένεται να εξασφαλίσουν μεγαλύτερα εκλογικά οφέλη.
Enhorabuena a nuestros vecinos y amigos portugueses.
— Santiago Abascal 🇪🇸 (@Santi_ABASCAL) March 10, 2024
Enhorabuena Andre Ventura por ese gran resultado.@AndreCVentura https://t.co/fP0VJ2V7D8 pic.twitter.com/73hk1x0Ad7
Ο Βεντούρα έχει οικοδομήσει σχέσεις με άλλα ακροδεξιά κόμματα ανά την Ευρώπη, όπως το Vox στη γειτονική Ισπανία, από τα πρώτα που έσπευσαν να συγχαρούν το Chega για το χθεσινό εκλογικό αποτέλεσμα με ανάρτηση στην πλατφόρμα Χ.
